8- دو آيه ذيل را تركيب كرده و اعراب كلماتشان را بيان كنيد:

الف: «قلأتعبدون من دون اللّه ما لا يملك لكم ضرّا و لا نفعا و اللّه هو السّميع العليم» ( المائده: 5- 76)

ب: «... و من يتّق اللّه يجعل له مخرجا و يرزقه من حيث لا يحتسب و من يتوكّل على اللّه فهو حسبه إنّ اللّه بالغ أمره قد جعل اللّه لكلّ شى‌ء قدرا» ( ألطّلاق: 65- 2 و 3)

جواب‌

1- اگر « قد » بر سر فعل ماضى داخل شود معناى آنرا به زمان حال نزديك مى‌كند و بخاطر همين نكته است كه به « قد » حرف تقريب مى‌گويند مانند: قد ركب الامير (يعنى امير آنى قبل سوار شد) و گاهى هم به معناى تحقيق و تأكيد مى‌آيد و آن زمانى است كه جواب سائل را با « قد » كه بر سر ماضى درآمده بدهند مانند اينكه شخصى بپرسد: هل قام زيد (آيا زيد ايستاد؟)

در جوابش مى‌گويند: قد قام زيد (محقّقا زيد ايستاد).

2- اگر « قد » بر سر فعل مضارع بيايد به معناى تقليل مى‌باشد مانند: انّ الكذوب قد يصدق (شخص دروغگو گاهى راست مى‌گويد)

3- بين « قد » و فعل گاهى قسم فاصله مى‌شود مانند: قد و اللّه احسنت (قسم بخدا كه تو احسان نمودى).

4- دو حرف استفهام يعنى « هل » و « أ » بر سرجمله اسميّه و فعليه داخل مى‌شوند مانند:

أزيد قائم (شاهد براى دخول همزه بر سر جمله اسميه) هل قام زيد (شاهد براى دخول هل بر سر جمله فعليه)

5- در چهار موضع است كه همزه در آنها داخل شده ولى جايز نيست كه « هل » را در آنها بياورند، اين چهار موضع عبارتند از:

الف: در موردى كه همزه بر مفعول مقدّم فعل درآيد مانند: أزيدا ضربت (آيا