و ان: فعلى را كه به معناى « قول » هست تفسير مى‌كند مانند: و ناديناه ان يا ابراهيم (و خوانديم او را يعنى گفتيم: اى ابراهيم) در اين آيه « ان » مفسّر « ناديناه » مى‌باشد.

2- گفته شد « ان » فعلى را كه به معناى « قول » است تفسير مى‌كند.

3- حروف تحضيض عبارتند از: هلّا، الّا، لو لا، لو ما،

اين حروف در صورتى كه بر سر فعل مضارع درآيند معنايشان وادار نمودن بر فعل است مانند: هلّا تأكل (چرا تناول نمى‌كنى) و ا گر بر سر فعل ماضى داخل شوند دلالت بر تعيير و سرزنش مى‌كنند مانند: هلّا ضربت زيا (براى چه زيد را نزدى).

4- مدخول اين حروف بايد فعل باشد و اگر در موردى بر سر اسم داخل شوند فعل مقدّر است مثلا اگر گفته شود: هلّا زيدا يعنى هلّا ضربت زيدا.

5- لو لا و لو ما امتناعيه عبارتند از دو حرفى كه بر سر دو جمله داخل شده و دلالت مى‌كنند بر امتناع جمله دوّم بخاطر وجود جمله اوّل مانند: لو لا على لهلك عمر (اگر حضرت على عليه السلام نمى‌بود عمر هلاك مى‌شد) در اين مثال « لو لا» دلالت دارد بر امتناع هلاكت عمر (جمله دوّم) بخاطر وجود امير المؤمنين عليه السّلام (جمله اوّل).

6- و امّا استخراج حروف تفسير و تحضيض از آيات مباركه مذكور:

الف: « لو لا» از ادات و حروف تحضيض است در « لو لا انزل ... »

ب: « ان » در « ان قد وجدنا ... » حرف تفسير است كه « نادى » را تفسير نموده و نيز « ان » در « ان لعنة الله ... » مفسّره است كه « اذّن » را تفسير كرده است.

ج: « لو لا» در « لو لا انتم ... » امتناعيه است‌

د: در اين آيه نه حرف تحضيض است و نه حرف تفسير و كلمه « الا » به تشديد لام نيست تا حرف تحضيض باشد بلكه در « الا تقاتلون» همزه استفهاميه بر سر فعل مضارع منفى يعنى « لا تقاتلون» داخل شده‌

ه: « لو ما» در « لو ما تأتينا» حرف تحضيض است‌