و: « كان يريد» جمله شرط و « نزد » جزاء شرط مى‌باشد و نيز « كان يريد» جمله شرط و « نؤته » جزاء شرط مى‌باشد.

ز: «لاتصرف عنّى كيدهنّ» جمله شرط و « اصب اليهنّ» جزاء شرط مى‌باشد.

ح: « عاد » جمله شرط و « فينتقم اللّه» جزاء شرط مى‌باشد.

8- و امّا ساختن جملات مفيد و با معنا با كلمات مذكور:

1- متى يصلح باطنك يصلح ظاهرك‌

2- من ليس مدحك بما فيك فقد ذمّك‌

3- مهما تأمر بالخير أفعله‌

4- ان فعلت السّوء فستلحقك الندامة

5- العلماء انّى يذهبوا يكرموا

6- اىّ امرء يخدم امّته تخدمه‌

7- كيفما تكن يكن قرينك‌

9- امّا تركيب دو آيه مذكور:

الف: واو: استينافيه، من: شرطيّه: يهاجر، فعل و فاعل، فعل شرط، مجزوم، فى حرف جارّ، سبيل، مجرور به « فى » ، متعلق به « يهاجر » ، مضاف، اللّه، مضاف اليه يجد، جزاء شرط، مجزوم به « من » ، فى الارض، جار و مجرور، متعلق به « يجد » مراغما، مفعول براى « يجد » ، موصوف، كثيرا، صفت براى « مراغما » واو، عاطفه، سعة، معطوف به « مراغما » و كلمه « من » مبتداء است و جمله بعدش خبر آن مى‌باشد.

ب: ان، حرف شرط، لا تنفروا، فعل مضارع منفى، مجزوم به « ان » فعل و فاعل، يعذبكم، فعل و فاعل و مفعول، جزاء شرط، مجزوم به « ان » عذابا، مفعول مطلق نوعى، موصوف، اليما، صفت براى « عذابا » واو، حرف عاطفه، يستبدل، فعل و فاعل معطوف به « يعذّبكم » قوما، مفعول براى « يستبدل » ، غيركم، مضاف و مضاف اليه، صفت براى « قوما » واو، عاطفه، لا تضرّوه، فعل و فاعل و مفعول اوّل،