1- معرفه اسمى است كه براى چيز معيّنى قرار داده شده باشد مانند: محمّد
(صلّى اللّه عليه و آله) و على عليه السلام و نكره عبارت است از اسمى كه براى شىء
غير معين و مجهولى وضع شده باشد مانند رجل (مردى) و فرس (اسبى)
2- معارف شش تا هستند باين شرح:
الف: مضمر است مانند هو، انا، ايّاه
ب: اعلام مانند: محمّد صلى الله عليه و آله و على عليه السّلام و
مكّه
ج: مبهمات يعنى اسماء اشاره و موصولات همچون: هذا و الّذى
د: معرّف به الف و لام مانند: الرّجل
ه: معرّف به اضافه يعنى نكرهاى كه معنا به يكى از معارف اضافه شود
نظير غلام زيد
و: معرّف بالنّداء مانند آنچه در فرموده على عليه السّلام آمده:
يا صاحب الذّنب لا تقنطن
فانّ
الاله رؤف رؤف
3- علم اسمى است كه براى شيئى معيّن بطورى وضع شده كه در اين وضع غير آن
شيئ را شامل نمىشود.
4- اسم عدد عبارت است از اسمى كه وضع شده تا بر مقدار اشياء دلالت كند و
اصول اعداد دوازده كلمه است باين شرح:
واحد، اثنان، ثلاث، اربع، خمس، ستّ، سبع، ثمان، تسع، عشر، مأه، الف
1 2 3 4
5 6 7 8 9 10 100 1000
حل المسائل الهداية في النحو ؛ ص127
عدد يازده در مورد مؤنث هردو جزئش مؤنث آمده و تميزش منصوب و مفرد
مىباشد مانند: احدى عشرة امرئة و در مورد مذكر هردو جزئش مذكر آمده و تمييزش
منصوب و مفرد مىباشد مانند: احد عشر رجلا.
و عدد دوازده نيز چنين مىباشد مانند: اثنتا عشرة امرئة و اثنا عشر
رجلا.
و در عدد سيزده تا نوزده عدد كوچك را در مؤنث مذكر و در مذكر مؤنث