لانّه لا يشمل النسبة فى الكلام الانشائى فلا يصحّ التقسيم.

ترجمه‌

مصنّف گويد:

زيرا كلام يا اخبار است و يا انشاء چه آنكه اگر براى نسبت در آن خارجى باشد كه با كلام مطابق يا غير مطابق باشد به كلام خبر گفته و اگر چنين نباشد آن را انشاء خوانند.

شارح گويد:

وجه انحصار مقصود از علم معانى در هشت باب اينست كه كلام يا اخبار است و يا انشاء و وجه منحصر شدن كلام در انشاء و خبر آن است كه كلام قطعا مشتمل است بر نسبت تامّه كه بين طرفين وجود دارد و قوامش به نفس متكلّم مى‌باشد يعنى متكلّم آنرا در كلام بين طرفين ايجاد مى‌كند.

سپس در تعريف نسبت گويد:

نسبت عبارتست از تعلّق و ارتباط يكى از دو شئ به ديگرى به طوريكه پس از القائش سكوت بر آن صحيح و روا باشد اعم از آن كه نسبت ايجابى بوده يا سلبى و يا غير ايندو باشد چنانچه در انشائيات نسبت اينچنين است.

و اينكه برخى نسبت را به ايقاع محكوم‌به بر محكوم‌عليه يا سلب آن از محكوم‌عليه تفسير كرده‌اند خطائى است كه در اين مقام مرتكب شده‌اند زيرا اين تفسير شامل نسبت واقع در كلام انشائى نشده و بدين ترتيب تقسيم صحيح نمى‌شود.