responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : بیان المراد؛ شرح فارسی بر اصول الفقه نویسنده : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد    جلد : 1  صفحه : 13

يا مثلا بعضى از فقهاء عظام گفتن اقامه براى نماز را واجب نموده و پاره‌اى حكم به عدم وجوبش كرده‌اند حال وجوب آن براى ما مشكوك و مشتبه است و اصطلاحا از آن به شبهه وجوبيّه تعبير مى‌كنند يعنى حكم مردّد است بين اينكه واجب بوده يا مستحبّ و مباح و مكروه باشد.

پس در مثال اوّل حكم واقعى نظر به اجنبيّه و در مثال دوّم حكم واقعى گفتن اقامه مشكوك و مجهول است در صورتيكه دليل معتبرى بر هيچيك از دو قول در دست نباشد يا هردو دليل و حجّت داشته و ما نتوانستيم يكى را بر ديگرى ترجيح دهيم چون در مقام عمل متحيّر و مردّد مى‌مانيم از اينرو براى رفع حيرت نياز به حكمى داريم كه بآن عمل نموده و بدين ترتيب از حالت حيرت خارج شويم و لو اينحكم عقلى باشد مثل حكم به احتياط يا تخيير و يا برائت و يا عدم اعتناء بشكّ و بهرتقدير اينحكم را كه در فرض جهل و شكّ براى رفع سرگردانى و بيرون آمدن از حيرت جعل كرده‌اند حكم ظاهرى خوانند چنانچه گاهى از آن به حكم ثانوى نيز تعبير شده است.

دليل اجتهادى و فقاهتى‌

هردليلى كه نماينده و بيان‌كننده حكم واقعى باشد اصطلاحا دليل اجتهادى گويند همچون آيات و اخبار و احيانا عقل، لذا آيه‌ «وان اقيموا الصّلوة» را كه بيان‌گر وجوب نماز بوده و گفتيم وجوب حكم واقعى براى نماز محسوب مى‌شود دليل اجتهادى خوانند.

و هردليلى كه بيان حكم ظاهرى نمايد به دليل فقاهتى موسوم است مانند اصول عمليّه يعنى:

برائت، تخيير، احتياط و استصحاب.

مثال و توضيح‌

برائت: عبارتست از دليلى كه مكلّف وقتى در اصل ثبوت تكليف شكّ نمود و بآن جهل داشت جارى مى‌شود مشروط باينكه حكم سابقش را نداند چنانچه‌

نام کتاب : بیان المراد؛ شرح فارسی بر اصول الفقه نویسنده : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد    جلد : 1  صفحه : 13
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست