متن: «43»

تجزيه و تركيب‌

جرّ: فعل امر، و فاعلش در آن مستتر است باستتار وجوبى.

بالفتحة: جارّ و مجرور، متعلّق به « جرّ ».

ما: موصوله، مفعول براى « جرّ ».

لا ينصرف: صله و عائد براى « ما ».

ما: مصدريّه زمانيّه.

لم يضف: فعل و ضمير فاعلى آن به « ما لا ينصرف» راجع است.

او: عاطفه.

يك: تقدير آن لم يك مى‌باشد، فعل و فاعل.

بعد: ظرف، متعلّق است به « يك » ، مضاف.

ال: مضاف اليه.

ردف: فعل و فاعل و ضمير فاعلى به ما لا ينصرف راجع است.

ترجمه:

و اسمى كه غير منصرف است جرّش را بفتحه بده مادامى كه اضافه نشده يا بعد از « ال » قرار نگرفته باشد.

شرح عربى:

و جرّ بالفتحة ما لا ينصرف، و سيأتى فى بابه، ما دام لم يضف اويك بعد ال، المعرفة او الموصولة او الزّابدة او بعد ام، ردف.

فان كان جرّ بالكسرة نحو: مررت باحمدكم، و انتم عاكفون فى المساجد و كالاعمى و الاصم.

و نحو: رأيت الوليد بن اليزيد مباركا.

و ظاهر عبارة المصنّف انّه باق على منع صرفه مطلقا و به صرّح فى شرح التّسهيل.