بحث چهارم نوع قرينه در مجاز

نوع قرينه در مجاز قرينه صارفه است ولى در مشترك لفظى قرينه معيّنه مى‌باشد. مقصود از قرينه صارفه آنستكه، متكلّم لفظ يا امر ديگرى مى‌آورد و بدينوسيله مخاطب را از اراده معناى حقيقى منصرف مى‌كند، مانند كلمه « يرمى » در « رأيت اسدا يرمى».

و مراد از قرينه معيّنه آنستكه، متكلّم براى تعيين يكى از معانى حقيقيّه لفظ مشترك نصب قرينه مينمايد، همچون لفظ « جاريه » در « رأيت عينا جاريه».

بحث پنجم تعريف مشترك و تقسيم آن‌

مشترك: آنستكه، لفظ واحدى داراى معانى و مصاديق متعدّد باشد و آن بر دو قسم است: مشترك لفظى و مشترك معنوى.

مشترك لفظى: عبارتست از لفظ واحدى كه در اوضاع متعدّد و عليحده آن را در مقابل معانى گوناگون وضع نموده باشند، همچون لفظ عين نسبت به معانى متكثّر كه اهل لغت براى آن ثبت كرده‌اند.

مشترك معنوى: عبارتست از لفظ واحدى كه براى معنايش مصاديق متعدّدى باشد؛ همچون، حيوان كه بين انسان و فرس و حمار و اسد و غير اينها مشترك است.

بنابراين، مشترك معنوى همان قدر جامع بين افراد را گويند.