اوزان اسم آلت‌

براى اسم آلت سه وزن مشهور ميباشد به اين شرح:

1- مفعال (بكسر ميم و سكون فاء) مانند: مقياس و مضراب.

2- مفعل (بكسر ميم و سكون فاء و فتح عين) مانند محلب و مقلع.

3- مفعله (بكسر ميم و سكون فاء و فتح عين) مانند مسرجه و منشره و گاهى هم بر وزن فعال ميآيد مانند خياط و نطاق و نظام.

و امّا صرف آن مانند صرف سائر مشتقات است.

تمرين‌

در جملات ذيل كه از ائمّه معصومين سلام الله عليهم اجمعين نقل شده اسماء جامد و مشتق را تعيين كرده و سپس بيان كنيد كه مشتقّات از چه نوعى هستند:

1-

اذكروا إنقطّاع الّلذّات و بقاء التبعات‌

( بياد آوريد تمام شدن خوشيها و بجاى ماندن گناهان را).

2-

الحلم غطاء ساتر و العقل حسام قاطع فاستر خلل خلقك بحلمك و قاتل خلل خلقك بحلمك و قاتل هواك بعقلك‌

( بردبارى پرده‌اى است پوشاننده و خرد شمشيرى است برّان، پس به بردبارى بپوشان نقائص خوبت را و بخرد نابود كن هواى نفست را).