5

تجرّد نفس از ماده[1]

بخش مهمى كه بايد از نظر قرآنى به دقت مورد بررسى قرار گيرد، و موضع گيرى اين كتاب آسمانى در برابر آن روشن شود، موضوع تجرّد روح از ماده و آثار آن است.

درست است كه معماى روح تاكنون به روشنى حل نشده است و از طرف دانشمندان نيز، نظريه هاى فراوانى درباره آن ابراز شده است ولى در ميان اين نظريه ها، يك مطلب، پيوسته نظر انسان هاى انديشمند را به خود جلب كرده است و آن اين كه آيا روح، از سنخ همين جهان ماده ملموس و محسوس است و وجود جدا از ماده و جوهر غير مادى ندارد، يا اينكه روح، در حالى كه با بدن ارتباط دارد از سنخ آن نيست؟

به عبارت ديگر: آيا روح، ماده است و چيزى كه ما نام آن را روح مى ناميم، غير از ماده چيز ديگرى نيست، و تمام آثار ماده را دارد، يا اين كه روح، جوهر جدا از ماده است و روحيات نيز، همين حالت را دارد.

اين جاست كه مكتب الهى و مادى و يا «متافيزيك» و «ماترياليسم» در برابر يك ديگر صف آرايى كرده و هر كدام، براى خود راهى در پيش مى گيرند.