جدا از اراده خدا مى باشد، و اين همان توحيد در افعال است كه به طور گسترده در مراتب توحيد از آن بحث و گفتگو شده است.

با پذيرفتن اين اصل، اعتقاد به ولايت تكوينى اولياى خدا، نه تنها به شرك آميخته نيست بلكه عين توحيد است زيرا هرگاه ما كسى را در كوچك ترين حركات خود، خواه عادى مانند: راه رفتن، سخن گفتن، و خواه غير عادى مانند معجزات پيامبران و كرامات اوليا، مستقل بدانيم، و تصور كنيم كه او بدون قدرت و حول الهى اين كارها را انجام مى دهد در اين صورت آلوده به شرك شده ايم.

ولى اگر بنده اى را در هر مقام و مرتبه اى، در باره هر نوع فعل و پديده اى، مستقل تصور نكرده و فعل او را جدا از اراده خدا، ندانيم، گام از جاده توحيد فراتر ننهاده و از صراط حق منحرف نشده ايم.

ملاك توحيد و شرك اين نيست كه كارهاى عادى و طبيعى را به خود بندگان نسبت دهيم، وآنان را در اين راه مستقل بدانيم و كارهاى بزرگ و خارج از نظام طبيعى را مستقيماً به خدا نسبت دهيم زيرا در اين موقع به خاطر فرار از شرك دچار شرك شده ايم بلكه ملاك توحيد اين است كه بندگان خدا را در تمام كارها در مقام فاعليت مستقل و بى نياز از حول و قوه خدا ندانيم، و اراده و مشيت الهى را مافوق و خواست بندگان تصور كنيم و در اين قسمت ميان كارهاى خارق العاده وغيره تفاوتى نگذاريم.

اصولاً بايد موقف و موقعيت تمام موجودات جهان را نسبت به مقام ربوبى سنجيد و بررسى نمود، هيچ موجودى در جهان اعم از مجرد و مادى نمى تواند بدون اذن و قدرت الهى، مبدأ كار و اثرى گردد، و فاعل بودن هر فاعلى و تأثير هر مؤثرى مانند درخشندگى خورشيد، نور افشانى ماه، راه رفتن و سخن گفتن انسان، شفا دادن و زنده كردن حضرت مسيح، در پرتو قدرتى