نام کتاب : فرهنگ تشريحى اصطلاحات اصول نویسنده : ولایی، عیسی جلد : 1 صفحه : 315
انجام گيرد. چون عمل به اينگونه واجبات بايد در اوقات خاصى انجام
شود، لذا به واجبات موقّته مشهورند. طبعا مقدمات اين واجبات را مقدمات مفوّته
نامند. در نتيجه لازم است يك زائر ايرانى براى عمل حج در ايام خاص گذرنامه گرفته،
طى طريق كند. بديهى است با ترك اين مقدمات عمل حج ترك خواهد شد. به همين دليل به
گرفتن گذرنامه و طى طريق «مقدمات مفوته» گويند. از نظر عقلى ترديدى در وجوب مقدمه مفوته نيست. چون ترك
آن موجب ترك واجب است.
458. مقدمه مقارن
مقدمه از نظر زمان به مقدمه متأخر، متقدم و مقارن تقسيم مىشود.
مقدمه مقارن مقدمهاى است كه همزمان با ذى المقدمه بهوجود مىآيد. مثل بلوغ و
عقل و قدرت نسبت به وجوب نماز و روزه، و مثل طهارت نسبت به نماز. [1]
برخى علىرغم اينكه معتقدند وجوب مقدمه وجوب غيرى است، و از وجوب ذى
المقدمه كه وجوبى است نفسى گرفته شده، درباره چگونگى وجوب مقدمه اختلاف نظر دارند.
1. صاحب معالم معتقد است: وجوب مقدمه وجوب غيرى است، زيرا وجوب مقدمه مشروط است به
اينكه شخصى قصد بهجا آوردن ذى المقدمه را داشته باشد. بنابراين با دخول وقت، نماز
بر مكلّف واجب مىشود. اما وجوب مقدمات زمانى است كه قصد خواندن نماز را داشته
باشد. [3] اين يك توجيه
از مقدمه موصله است. 2. شيخ انصارى مىگويد: وجوب مقدمه مشروط نبوده، بلكه مطلق
است منتهى قصد وصول به ذى المقدمه شرط واجب است. يعنى مقدمه زمانى واجب غيرى
مىشود كه مقصود به آن توصل به ذى المقدمه باشد. پس بنا بر عقيده صاحب معالم قصد
وصول شرط وجوب است، ولى بنا بر ديدگاه شيخ انصارى شرط واجب است. بنابراين هرگاه
نذر كرده باشد زمانى كه وجوب غيرى متوجه او بشود، 500 تومان صدقه بدهد. در صورتى
كه وقت نماز داخل شود و او تصميم بر اداء نماز نداشته باشد، در آن صورت بنا بر قول
اول چون وجوب غيرى متوجه او نشده است، بنابراين دادن صدقه بر او واجب نيست. ولى
بنا بر قول دوم چون وجوب غيرى تحقق پيدا كرد، (گرچه واجب غيرى تحقق پيدا نكرده
است) در نتيجه پرداختن صدقه بر او واجب است. [4] 3.
صاحب فصول مىگويد: وجوب مقدمه مطلق است، اما واجب مشروط است به ترتب
ذى المقدمه برآن، اعم از آنكه با انجام دادن مقدمه قصد وصول به ذى المقدمه بكند يا
نكند.
بنابراين حتّى اگر پيراهن نجس خود را شستشو دهد بدون آنكه قصد نماز
خواندن داشته باشد، اما