بنام آنكه دل پروانه اوست‌

مقدمه‌

تاريخچه ظهور علم اصول‌

پيامبر اسلام در ابتداى بعثت خود آيين جديدى را ارائه نمود. بديهى است كه در آغاز، پيروان اندكى دور آن حضرت جمع شدند. در نتيجه اگر در موردى ابهامى پيش مى‌آمد مستقيما به آن حضرت مراجعه و رفع ابهام مى‌كردند. امّا در مقطعى كه اسلام در حال گسترش بود، وحى منقطع گرديد و عصر تشريع سپرى شد، و سرانجام پيامبر عظيم‌الشأن اسلام وفات يافت. بديهى بود كه رويدادهاى تازه و تحوّلات گوناگون كه در نتيجه گسترش اسلام در سرزمين‌هاى جديد به وجود آمده بود مسائل بسيارى را به دنبال آورد، كه هريك جواب مناسب خود را طلب مى‌كرد، در حالى كه چراغ وحى خاموش شده بود.

در مواجهه با اين مشكلات دو بينش مختلف در جامعه اسلامى پديدار گشت:

1. بينشى كه اعتقاد داشته و دارد كه تبيين احكام در زمان حيات رسول خدا، به عهده آن حضرت بود و پيامبر قبل از رحلت، به دستور خداوند على (ع) را به جانشينى خود معرفى نمود [1] و او را عدل قرآن قرار داد [2]، و تبيين اسلام را به عهده او سپرد. اين بينش معتقد است كه پس از رسول خدا بيان احكام الهى و تبيين مفاهيم قرآنى به عهده اهل بيت پيامبر است. لذا شيعيان در رابطه با تشخيص احكام الهى مستقيما به ائمه و يا به شاگردان آنان كه با تعليم اصولى خود قادر بودند نظر امامان‌