اقسام شبهه بدويه‌

شبهه بدويه بر شش قسم‌ [1] است: 1. شبهه بدويه وجوبيه حكميه. مثال: شك در اينكه آيا موقع ديدن ماه خواندن دعا واجب است يا خير؟ 2. شبهه بدويه وجوبيه موضوعى. مثال: مى‌دانيم احترام عالم لازم است اما شك داريم آيا شخص حاضر عالم است يا خير؟ 3. شبهه بدويه تحريميه حكميه.

مثال: ليوانى پر از مايع است، ترديد دارم آيا نوشيدن آن حرام است يا خير؟ 4. شبهه بدويه تحريميه موضوعيه. مثال: مايعى را حاضر كردند ترديد دارم آيا خمر است يا خير؟ 5. شبهه بدويه حكميه در اقلّ و اكثر. مثال: شك دارم آيا خواندن سوره در نماز واجب است يا خير؟ 6. شبهه بدويه موضوعيه در اقل و اكثر. مثال: مى‌دانم كه در موقع اقامه نماز پوشيدن مواضعى از بدن لازم است، و من قسمتى از بدن را پوشانده‌ام اما شك دارم آيا با همين مقدار پوشش محقّق شده است يا خير؟

تكليف در شبهه بدويه چيست؟

آنچه بين علما شهرت دارد، اين است كه در شبهه بدويه برائت جارى مى‌گردد. اما اخبارى‌ها در شبهه بدويه وجوبيه قائل به برائت، و در تحريميه قائل به احتياط هستند. به مبحث «اصالة البراءة» رجوع شود.

261. شبهه تحريميه‌

اگر ترديد در حرمت چيزى باشد به آن شبهه تحريميه گويند. مثلا آيا سيگار كشيدن حرام است يا خير؟ به مبحث «اصالة البراءة» رجوع شود.

262. شبهه حكميه‌

در جايى كه انسان به اصل تكليف و حكم ترديد داشته باشد به آن شبهه حكميه گويند. مثال: آيا كشيدن سيگار چه حكمى دارد؟ چون در اصل تكليف ترديد داريم به آن شبهه حكميه نام داده‌اند. در شبهه تحريميه ترديد در نوع حكم است، ولى در شبهه حكميه شك و ترديد در اصل تكليف است به ديگر سخن در آنجا ترديد در مكلّف به و در اينجا در تكليف است. به مبحث «اصالة البراءة» رجوع شود.

263. شبهه غير محصوره‌

به مبحث «شبهه محصوره» رجوع شود.