123. امر مولوى‌

امر مولوى عبارت است از طلب حقيقى چيزى به جهت مصلحتى كه در آن چيز وجود دارد به گونه‌اى كه به امتثال آن امر پاداش و به مخالفت آن كيفر مترتب مى‌شود، مثل امر به اقامه نماز و گرفتن روزه. امر مولوى در مقابل امر ارشادى است. امر ارشادى كدام است؟ تشخيص امر مولوى از ارشادى چگونه است؟ به مبحث «امر ارشادى» رجوع شود.

124. امر واقعى اولى‌

به مبحث «اجزاء» رجوع شود.

125. امكان‌

به مبحث «امتناع» رجوع شود.

126. امور اعتبارى‌ [1]

امورى را كه انسان تصور مى‌كند يا متأصل‌اند و يا غير متأصل هستند.

الف. امور متأصل كدام‌اند؟ امور متأصل امورى هستند كه در عالم تكوين و واقع حقيقتا وجود داشته، و وجود آنها معلول يك سرى علل تكوينيه است. نه آنكه با انشاء و اعتبار ديگران با لفظ و اراده به‌وجود آمده باشد. همانند اعيان خارجيه (رضا- درخت- اسب).

ب. امور غير متأصل كدام است؟ امور غير متأصل بر دو قسم است: 1. انشايى يا اعتبارى؛ 2. انتزاعى.

1. انشايى يا اعتبارى به امورى گويند كه در عالم فرض با جعل و اعتبار عقلاء و عرف موجود مى‌شود، و داراى آثار مادى است و موضوع احكام است، و منشأ عينى ندارند و قابل لمس نيستند همانند «كلاهبردارى». عنوان كلاهبردارى وجودش امر خارجى و مادى نيست، بلكه فرضى و اعتبارى است، كه قانونگذار فرض كرده ولى آثار مادى دارد.

2. انتزاعى به امورى گويند كه قابل جعل يا انشاء نبوده، و وجود او تابع وجود منشأ انتزاعش است. لذا منشأ انتزاع آن امر مادى است. ولى خودش وجود خارجى ندارد. مثل كلياتى كه از اعيان خارجيه انتزاع مى‌شود. همانند: «امكان، وجوب، فوقيت، تحتيت، پستى، بلندى و ...

امور اعتبارى و آثار آن‌

الف. معتبر (به صيغه اسم فاعل)، و انشاءكننده: 1. گاهى فقط شارع است. 2. زمانى تنها عقلاء و اهل‌