[مصنف قدّس سرّه سه وجه براى امكان تجزى بيان كرده‌اند]

مصنف قدّس سرّه كأنّ جمعا سه وجه براى امكان تجزى بيان كرده‌اند كه اينك به توضيح آن مى‌پردازيم:

1- [ابواب فقه از نظر مدرك و سند، مختلف است‌]

ابواب فقه از نظر مدرك و مستند، مختلف است يعنى: مدرك بعضى، سهل و واضح‌ [1] و مدرك بعضى صعب و مشكل‌ [2] است لذا اين امر، موجب مى‌شود كه گاهى فردى نسبت به بعضى از ابواب، قدرت استنباط احكام را پيدا كند اما نسبت به بعض ديگر خير.

2- [اشخاص از نظر مهارت در مدارك احكام، مختلفند]

اشخاص هم از نظر مهارت در مدارك احكام، مختلف هستند [3] يعنى: گاهى فردى در نقليات، داراى مهارت تام است اما در عقليات نه و گاهى مسئله، عكس مى‌شود يعنى:

شخصى در عقليات‌ [4]، مهارت كامل دارد نه نقليات، لذا اين امر، موجب مى‌شود كه گاهى فردى نسبت به بعضى از ابواب فقه، قدرت استنباط احكام را داشته باشد اما نسبت به بعض ديگر خير.

3- [عادتا محال است براى كسى اجتهاد مطلق قبل از تجزى حاصل شود]

«عادتا» محال است كه براى كسى اجتهاد مطلق- اى ملكة يقتدر بها على استنباط

[1]مثلا در فلان مسئله، دو يا سه روايت بدون معارض داريم لذا استنباط حكم هم سهل است.

[2]مثلا در فلان مسئله، روايات فراوانى داريم كه با يكديگر تعارض هم دارند لذا استنباط حكم، مشكل است.

[3]... فبعضهم ماهر فى مدرك بعض ابواب الفقه كالعبادات لكثرة ممارسته فيها و اطلاعه على وجوه الجمع بين اخباره المتعارضة و ليس له مهارة فى ابواب المعاملات لتوقف استنباط احكامها على جملة من القواعد العامة التى لم تكن له قدرة وافية على تنقيحها و تعيين حدودها و موارد جريانها و بعضهم بالعكس.

[4]كمسألة مقدمة الواجب و الضد و اجتماع الامر و النهى و اقتضاء النهى للفساد و قاعدة قبح العقاب بلا بيان و دفع الضرر المحتمل و غير ذلك‌]. ر. ك: منتهى الدراية 8/ 417 و 415.