في تأسيس الأصل في المسألة اعلم أنّه لا أصل في محلّ البحث في المسألة، فإنّ الملازمة بين وجوب المقدّمة و وجوب ذي المقدّمة و عدمها ليست لها حالة سابقة، بل تكون الملازمة أو عدمها أزليّة(1).

خلاصه: آن چهار ثمره‌اى را كه ديگران ذكر كرده‌اند، بى‌مورد و بدون فائده هست و ثمره‌اى كه در باب مقدّمه واجب، مترتّب مى‌شود، همان است كه ما ابتداء بحث- تحت عنوان «تذنيب»- تفصيلا بيان كرديم‌.

در تأسيس اصل‌

(1)- بحث بسيار طولانى ما در شرف اتمام است، تاكنون مقدّمات بحث مقدّمه واجب را بررسى نموده‌ايم لكن مطلبى درباره اصل بحث- كه آيا ملازمه ثابت است يا نه- بيان نكرده‌ايم.

لازم به تذكّر است كه قبل از ذكر ادلّه قائلين به ملازمه بايد ببينيم آيا در صورت شك، اصلى در مسئله، وجود دارد كه حالت ترديد را بر طرف كند يا نه؟ يعنى: اگر براى ما مشخّص نشد كه ملازمه، حقيقت دارد يا نه، اصلى هست كه به آن رجوع نمود يا نه، و برفرض وجود اصل آيا آن اصل، موافق قول به ملازمه هست يا موافق قائلين به عدم ملازمه مى‌باشد؟

بيان ذلك: سؤال: محلّ نزاع در بحث مقدّمه واجب چيست؟

جواب: نزاع و بحث ما در مورد وجوب يا عدم وجوب مقدّمه نيست زيرا وجوب يا عدم وجوب مقدّمه، يك بحث اصولى نيست بلكه يك بحث فقهى مى‌باشد اگر بحث ما