[تحقيقى در بحث اجزا، در دو موضع‌]

موضع اوّل قياس هر مأمور به‌، نسبت به امر خودش از نظر اجزا

در اين بخش، هر مأمور به را نسبت به امر خودش مقايسه نموده و مى‌گوئيم: آيا اتيان مأمور به به امر واقعى اوّلى كافى است يا نه، يعنى اگر مولا بفرمايد در حالت اختيار، نماز را با طهارت مائيّه بخوانيد و مكلّف هم امتثال نمود، آيا لازم است ثانيا نماز مع الوضوء را تكرار كنيم يا نه به عبارت ديگر: وقتى مأمور به با تمام خصوصيّات و شرائط معتبره، اتيان شد باز هم حالت انتظار، مطرح است و بايد همان نماز را مجددا خواند يا همان نماز مع الوضوء، كفايت مى‌كند؟

و همچنين اتيان مأمور به به امر اضطرارى‌ را نسبت به امر خودش سنجيده و مى‌گوئيم اگر مولا فرمود: در حالت فقدان آب، نماز را با تيمّم بخوانيد و مكلّف هم نماز را با خصوصيّات معتبره، اتيان نمود باز هم همان نماز، لازم است تكرار شود يا همان كافى است؟

خلاصه: بحث ما در موضع اوّل، اين است كه هر مأمور به را نسبت به امر خودش بسنجيم و بحث در اجزا و كفايتش بكنيم.

پاسخ مسئله را در موضع اوّل، عقل بيان نموده و به نحو استقلال، حكم به اجزا و كفايت نموده زيرا كسى كه مأمور به را با شرائط معتبره‌اش اتيان كرد وجهى براى تكرار آن عمل وجود ندارد چون غرض مولا حاصل شده و با حصول غرض، امر او ساقط گشته و با سقوط امر، ديگرى مفهومى براى امتثال مجدد باقى نمى‌ماند مثلا صلات مع الوضوء تا زمانى عنوان مأمور به داشت كه امرى به او تعلّق گرفته بود ولى هنگامى كه مكلّف،