برابر مشهور، كلامى دارند كه مرحوم صاحب فصول توهّم كرده است آن كلام منطبق با اين است كه در موضوع له الفاظ «اراده» مدخليّت دارد.

توضيح ذلك: مشهور گفته‌اند دلالت لفظ بر معنا تابع وضع است «الدّلالة تابعة للوضع» مرحومين علمين فرموده‌اند الدّلالة تتبع الارادة:» دلالت، تابع اراده است نه وضع، تا اراده‌اى نباشد دلالت لفظ بر معنا تحقّق پيدا نمى‌كند.

صاحب فصول «ره» فرموده اينكه مرحومين علمين گفته‌اند دلالت، تابع اراده است لابد مى‌خواهند بگويند اراده در موضوع له لفظ، دخالت دارد و تا اراده‌اى نباشد معناى موضوع له كامل نمى‌شود و الا وجهى ندارد كه دلالت تابع اراده باشد.

مرحوم آقاى آخوند فرموده‌اند: مطلب، آن‌طورى كه صاحب فصول توهّم كرده‌اند نمى‌باشد و كلام مرحومين علمين را نمى‌توان به دخالت اراده در موضوع له مرتبط نمود.

بيان ذلك: دلالت، بنا بر اعتبارى بر دو قسم است.

الف: دلالت تصوّريّه: عبارت است از انتقال به معنا به سبب شنيدن لفظ، اين دلالت، قهرى است و متوقّف بر چيزى جز علم به وضع نمى‌باشد خواه لافظ، عاقل باشد يا مجنون، مميّز باشد يا غير مميّز و يا حتّى اگر انسان، لفظى را از ضبط صوت بشنود دلالت مذكور تحقّق پيدا مى‌كند.

ب: دلالت تصديقيّه: هنگامى كه انسان، لفظى را مى‌شنود، معنائى به ذهنش مى‌آيد، حال يك مرحله بالاتر را مى‌خواهيم اثبات كنيم كه آن معنا مراد و متعلّق اراده متكلّم بوده است پس دلالت تصديقيّه، معنايش تصديق به اين است كه معناى لفظ