حال به حكم مربوط به اين دو نوع مؤنّث توجّه كنيد:

الف) در صورتى كه فاعل مؤنّث حقيقى باشد، لازم است كه به فعل علامت تأنيث ملحق شود.

ب) در صورتى كه فاعل مؤنّث مجازى باشد، جايز است كه به فعل علامت تأنيث ملحق شود.

به مثال‌هاى زير توجّه كنيد:

- كتبت فاطمة- طلع الشّمس- طلعت الشّمس‌

تبصره: منظور در اين حكم، فاعلى است كه به صورت اسم ظاهر آمده باشد، در غير اين صورت اگر كه فاعل ضمير مؤنّث باشد، بايد به فعل علامت تأنيث ملحق شود و فرقى بين انواع مؤنّث‌ها نيست؛ مانند: « الشّمس طلعت» يا « فاطمة كتبت».

حكم الحاق علامت تأنيث به فعل، براى فاعل مؤنث و نائب فاعل مؤنث، يكسان است؛ مانند:

- نصرت فاطمة

- التّفاحة اكلت‌

- حملت الإرض‌

- حمل الدرض‌

تمرين‌

1. در عبارات زير، جملات را تعيين كرده، نقش كلمات يا عباراتى را كه در زير آنها خط كشيده شده مشخّص كنيد.

الف) إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ إِذا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَ إِذا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آياتُهُ زادَتْهُمْ إِيماناً وَ عَلى‌ رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ‌ [1]

[1] . اذا ذكر اللّه: « هنگامى كه خدا ياد كرده مى‌شود»- « وجلت : مى‌ترسد»؛ « ذكر » و « وجلت » هردو ماضى‌اند، ولى در جمله شرطيه معناى آينده يافته‌اند (انفال، آيه 2).

اذا تليت: هنگامى كه خوانده شود- زادتهم ايمانا: ايمان آنها را زياد مى‌كند.

يتوكّلون: توكل مى‌كنند.