اگر خواجه نبود

شگفتا! اينان نمى‌گويند اگر خواجه جلودار آن عذاب الهى بنام «مغول» نميشد آيا چه ميشد؟ آيا هدايت و نصيحت و باختيار گرفتن قدرتى چون سردار «مغول» و با سلام خواندن ايشان و هدايت و قدرت تخريبى ايشانرا در راه ايجاد كتابخانه/ 400 هزار جلدى مراغه و رصدخانه به نفع علم و دين و تمدّن و جامعه انسانى نبود ...؟ آيا تربيت وحشيان بيابانى را به مسلمانانى، كه آثار اسلامى ايشان تا امروز باقى است بنزد اهل انصاف جرم است ...؟

ضعف و بى‌عرضگى خليفه‌

درهم ريختن اساس پوشالى از بين رفته توخالى فاسد و مفسد عباسى را با آن غلامان و مردان و كنيزان و نوازندگان و طنازان و خنياگران و بسيارى از شاعران و متملقان و مخنثان ديديد؟ چرا نديديد كه خواجه از همين «مغول مهاجم» و تاتار چه افرادى ساخت كه براى اسلام و مسلمين چه خدمتها كردند ...؟ اندكى بدين سند تاريخى بنگريد و علل سقوط بغداد را بيابيد.

مسجد گوهرشاد- ساخته و پرداخته يك زن، شاهزاده مغولى است كه هنوز مايه اعجاب است بايسنغر ميرزا نوه مغل و مغل‌زاده است هنوز قسمتى از كتيبه مسجد و قرآنى كه با دست خود نوشته در پيشانى ايوان جامع گوهرشاد مشهد باقى است و از آن قرآن صفحاتى در موزه‌ها موجود است كه تاكنون بزرگتر از آن قرآن به وجود نيامده اين آثار گواه تربيت شدن آن نسل بيابانى به دست خواجه است آيا اثر خواجه را در تربيت اينان كسى ميتواند انكار كند ...؟ در هرات و غزنه آثار ديگرى است و آيا هنوز براى حاكم عباسى كه بر اثر فساد و عياشى ضعف و بى‌عرضه‌گى مركز مسلمين و ناموس اسلام را نتوانست نگهدارد، و با آن ذلت و مسكنت شكست را پذيرفت نوحه‌سرائى ميكنند، و خواجه را مقصر ميدانند.؟[1]

[1]يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ لِلَّهِ شُهَداءَ بِالْقِسْطِ وَ لا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلى‌ أَلَّا تَعْدِلُوا.