مختصرى از شرح حال مؤلف كتاب خواجه نصير الدين طوسى عليه الرحمه‌

اوصاف اين يگانه مرد عجيب نه بدان حد است كه در حيز احصا آيد اما بحكم ما لا يدرك كله لا يترك كله آنچه را تمام نتوان دريافت از اصل ترك نبايد كرد گوئيم او مردى است كه همه طوائف و فرق اسلام بعظمت و بزرگى او گواهى دادند قاضى نور اللّه فرمايد: فيلسوفى كه روان افلاطون و ارسطو بوجود او مفاخرت و مباهات جويند و زبانحال ابو على سينا شكر مساعى جميله او گويد عقل فعال در اشراق طفل راه او است و مشكلات ارباب كمال موقوف بيك نگاه او است.

و در ضمن اشعارى اين بيت را آورده:

و نيز غياث الدين جمشيد كه بزرگترين مهندس مشرق است گويد:

«فيلسوف بحق و حكيم مطلق المولى الاعظم الحبر الاعلم مظهر الحقائق مبدع الدقائق استاد البشر اعلم اهل البدو و الحضر. الى آخره بالجمله هيچ‌كس نيست از علماى شيعه يا اهل سنت كه او را بامثال اين اوصاف نستوده باشد از محدث ساده‌لوح بدوى تا حكيم محقق الهى و متقشفان ظاهر بين جاهل تا بزرگان مشايخ عرفاى كامل همه اعتراف بفضل او كردند.

گويند اصلا از جهرود ساوه و در طوس متولد شد نامش محمد بن محمد بن حسن طوسى در عقليات شاگرد فريد الدين داماد و او شاگرد سيد صدر الدين سرخسى و او شاگرد افضل الدين و او شاگرد ابو العباس لوكرى و او شاگرد بهمنيار و او شاگرد ابو على بن سينا است و در شرعيات شاگرد پدر بزرگوار خود و او تلميذ امام فضل اللّه الراوندى و او شاگرد سيد مرتضى علم الهدى است چنانكه از رساله شهيد معلوم ميگردد.

و اتفاقا مدتى بدربار رئيس ناصر الدين محتشم از امراى اسماعيليه افتاد و اخلاق‌