فصل پنجم (در يقين)

قال اللّه سبحانه و تعالى:وَ بِالْآخِرَةِ هُمْ يُوقِنُونَ‌[1].

و در حديث آمده است كه «من‌[2] اعطى اليقين و من أوتي حظّه منه لا يبال بما انتقص من صلاته و صومه»[3] يقين در عرف، اعتقادى باشد جازم مطابق ثابت كه زوالش ممكن نباشد، و آن به حقيقت مؤلف بود از علم به معلوم، و از علم به آنكه خلاف آن علم اوّل محال باشد.

و يقين را مراتب است، و در تنزيل‌[4] علم اليقين و عين اليقين‌[5] و حق اليقين آمده است، چنانكه فرموده است: «لَوْتَعْلَمُونَ عِلْمَ الْيَقِينِ لَتَرَوُنَّ الْجَحِيمَ ثُمَّ لَتَرَوُنَّها عَيْنَ الْيَقِينِ».[6] و ديگر گفته است: «وَتَصْلِيَةُ جَحِيمٍ إِنَّ هذا لَهُوَ حَقُّ الْيَقِينِ».[7]

و در مثل آتش كه در باب معرفت گفته آمد مشاهده هر چه در نظر آيد به توسّط نور آتش به مثابت علم اليقين است، و معاينه جرم آتش كه مفيض‌[8] نور است بر هر چه قابل اضائت باشد به مثابت‌

[1]بقره- 4.

[2]ن و گ: من اقلّ ما اوتيتم اليقين.

[3]محجة البيضاء: 7- 106

[4]ن: در تنزيل قرآن.

[5]گ: و در قرآن علم اليقين و حق اليقين آمده است.

[6]تكاثر- 5- 7.

[7]واقعه- 94- 95.

[8]ن: مقتضى.