مُلْكاً كَبِيراً. و بين الملكين ايضا فرق عظيم، اذ الاول ملك الدنيا و الاخر ملك الاخرة، و قال فى حق ايوب عليه السلم:إِنَّا وَجَدْناهُ صابِراً نِعْمَ الْعَبْدُ إِنَّهُ أَوَّابٌ‌. و قال فى حق على عليه السلم: وَ جَزاهُمْ بِما صَبَرُوا جَنَّةً وَ حَرِيراً. و قال فى حق موسى و هرون عليهم السلم: وَ هَدَيْناهُمَا الصِّراطَ الْمُسْتَقِيمَ‌. و قال فى حق على عليه السلم: إِنَّا هَدَيْناهُ السَّبِيلَ‌. و قال فى حق عيسى عليه السلم: وَ أَوْصانِي بِالصَّلاةِ وَ الزَّكاةِ ما دُمْتُ حَيًّا، و قال فى حق على عليه السلم:الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ راكِعُونَ.. فانظر الى المساواة بين هولاء من الانبياء عليهم السلم فيما يشهد به الكتاب العزيز، ثم انظر فى مماثلته فى العزة بعزته. و عن رسول اللّه صلى اللّه عليه و آله اذ قال:وَ لِلَّهِ الْعِزَّةُ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِلْمُؤْمِنِينَ‌. و انظر الى مساواته بالملائكة اذ قال، سبحانه، فى حقهم:يَخافُونَ رَبَّهُمْ مِنْ فَوْقِهِمْ وَ يَفْعَلُونَ ما يُؤْمَرُونَ‌، و قال فى حق على عليه السلم: إِنَّا نَخافُ مِنْ رَبِّنا يَوْماً عَبُوساً قَمْطَرِيراً و قال فى حق ذاته:وَ هُوَ يُطْعِمُ وَ لا يُطْعَمُ‌، و قال فى حق على عليه السلم: وَ يُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلى‌ حُبِّهِ مِسْكِيناً وَ يَتِيماً وَ أَسِيراً. هذا مثله مع الاولين، عليهم جميعا السلام. و الحمد للّه وحده، و صلى اللّه على محمد و آل محمد.

*** چون ميان اخلاق محتشمى و اخلاق ناصرى پيوند آشكارى است، از اين روى من در ديباچه پيشين آن از اخلاق ناصرى و منابع آن تا اندازه‌اى ياد كرده‌ام، اينك نيز ميخواهم در اينجا مطلب را بازتر گفته باشم:

از طهارة الاعراق و تهذيب الاخلاق مشكويه رازى و جايدان خرد او و از چاپى كه شادروان مينوى از اخلاق ناصرى كرده است بر ميآيد كه منابع طوسى در اين دفتر گذشته از نگارشهاى مشكويه رازى و نوشته‌هاى اخلاقى و سياسى كه از پهلوى به عربى در آمده است عبارت است از اخلاق نيقوماخوس شايد آنهم از روى سخنان ديگران و فضايل النفس ارسطو ترجمه ابو عثمان دمشقى و نوشته‌هاى فارابى مانند مبادى آراء اهل المدينة الفاضلة و السياسة المدنية و الفصول المدنية (آنهم شايد از روى بيان الحق لوكرى) و تلخيص نواميس (گويا) و رسالة فى السياسة نيز السياسة ابن سينا و گويا هم‌گزيده سياست افلاطون همچنين خطابه ارسطو آنهم شايد از روى خطابه ابن سينا و تدبير المنزل بروسن (نشر يسوعى) كه در اقسام العلوم ابن سينا از آن ياد شده است همچنين كتابهاى ادبى و اجتماعى كه شادروان مينوى برشمرده است و از آنها است سخنان عامرى نيشابورى و ابن سينا (درباره سياهان و تركان)

اينك بخشى از آنچه كه درباره اخلاق ناصرى چاپ شادروان مينوى در راه‌نماى كتاب به نگارش در آورده‌ام با دگرگونى و كاستى و فزونى در اينجا ميآورم:

مباحث و منابع اخلاق ناصرى‌

در اين كتاب نخست از اقسام علوم سخن رفته است (فصل در ذكر مقدمه ص 37- 41) و طوسى در اينجا از رسايل كندى و فارابى و ابو زيد بلخى و ابن سينا و ابن هندو و مشكويه رازى و ابن هيثم پيروى كرده است. ابو على حسن بن ابراهيم بن ابى بكر سلماسى براى شرف الدولة