[1]مائدة (5)، آيه 6

صدر، محمد باقر، دروس فى علم الاصول، ج 2، ص 259.

ذهنى تهرانى، محمد جواد، تحرير الفصول، ج 2، ص 741.

نائينى، محمد حسين، فوائد الاصول، ج 1، ص 271 و 288.

مكارم شيرازى، ناصر، انوار الاصول، ج 1، ص 358.

ولايى، عيسى، فرهنگ تشريحى اصطلاحات اصول، ص 340.

شهابى، محمود، تقريرات اصول، جزء 2، ص 67.

مشكينى، على، اصطلاحات الاصول، ص 257.

شيرازى، محمد، الوصول الى كفاية الاصول، ج 2، ص (26-25).

طباطبايى قمى، تقى، آراؤنا فى اصول الفقه، ج 1، ص 132.

محمدى، ابوالحسن، مبانى استنباط حقوق اسلامى يا اصول فقه، ص 213.

بروجردى، حسين، نهاية الاصول، ص 158.

عراقى، ضياء الدين، نهاية الافكار، ج 1، ص 271.

عراقى، ضياء الدين، منهاج الاصول، ج 1، ص (284-282).

آخوند خراسانى، محمد كاظم بن حسين، كفاية الاصول، ص 117.

خمينى، مصطفى، تحريرات فى الاصول، ج 1، ص 417.

فاضل لنكرانى، محمد، سيرى كامل در اصول فقه، ج 4، ص (549-544).

فاضل لنكرانى، محمد، كفاية الاصول، ج 2، ص (185-184).

مقدمه غير اختيارى

مقدمه غير متوقف بر اراده مكلف در تحقق آن

مقدمه غير اختيارى، مقدمه اى است كه اختيار و اراده مكلف، در تحصيل آن مؤثر نيست، مانند: بلوغ نسبت به تكاليف، و وقت براى وجوب نماز.

جزايرى، محمدجعفر، منتهى الدراية فى توضيح الكفاية، ج 2، ص 205.

عراقى، ضياء الدين، نهاية الافكار، ج 1، ص (305-304).

شيرازى، محمد، الوصول الى كفاية الاصول، ج 2، ص 79.

اصفهانى، محمد حسين، الفصول الغروية فى الاصول الفقهية، ص 80.

فاضل لنكرانى، محمد، كفاية الاصول، ج 2، ص 256.

فاضل لنكرانى، محمد، سيرى كامل در اصول فقه، ج 5، ص (183-182).

مقدمه غير توليدى

مقدمه قابل انفكاك از ذى المقدمه

مقدمه غير توليدى، مقدمه اى است كه علت تامه و يا جزء اخير علت تامه براى وجود ذى المقدمه نمى باشد، بلكه وجود آن، شرط وجود ذى المقدمه است، ولى با وجود يافتن آن، وجود ذى المقدمه ضرورت نمى يابد، مانند: طهارت براى نماز، كه با تحقق طهارت، تحقق نماز ضرورى نيست و مكلف پس از وضو مى تواند نماز را به جا آورد يا نياورد; يا مانند حج كه پس از انجام تمام مقدمات آن هم چون پيمودن راه، شخص بايد نيت حج كند و اعمال را به جا آورد; يعنى با انجام مقدمه، به طور قهرى ذى المقدمه (حج) حاصل نمى گردد.

نيز ر.ك: واجب غير توليدى.

خمينى، روح الله، تهذيب الاصول، ج 1، ص 282.

مكارم شيرازى، ناصر، انوار الاصول، ج 1، ص 444.

آخوند خراسانى، محمد كاظم بن حسين، كفاية الاصول، ص 145.

حكيم، محمد سعيد، المحكم فى اصول الفقه، ج 2، ص 266.

ولايى، عيسى، فرهنگ تشريحى اصطلاحات اصول، ص 337.

فاضل لنكرانى، محمد، سيرى كامل در اصول فقه، ج 5، ص (619-615).

مقدمه غير مفوته

ر.ك: مقدمه موسّعه

مقدمه غير مقدور

مقدمه خارج از قدرت مكلف

مقدمه غير مقدور، مقدمه اى است كه مكلف به واسطه وجود مانعى، بر انجام آن توانا نيست، مانند: پيمودن مسافت براى انجام حج، كه شخص به دليل مرنصى يا به خاطر وجود راهزنان مسلح در راه، قدرت انجام آن را ندارد.

ميرزاى قمى، ابوالقاسم بن محمد حسن، قوانين الاصول، ج 1، ص 101.

رشتى، حبيب الله بن محمد على، بدايع الافكار، ص 303.

اصفهانى، محمد حسين، الفصول الغروية فى الاصول الفقهية، ص 82.

اعتمادى، مصطفى، موضح القوانين، ص 170.

شعرانى، ابوالحسن، المدخل الى عذب المنهل، ص (237-236).

مقدمه غير موصله

مقدمه حاصل شده بدون تحقق ذى المقدمه

مقدمه غير موصله، مقدمه اى است كه بعد از تحقق آن در خارج، ذى المقدمه (واجب) در خارج محقق نمى گردد، خواه قصد وصول به ذى المقدمه باشد يا نباشد.

توضيح:

درباره مقدمه واجب چند ديدگاه وجود دارد; برخى خود مقدمه را واجب مى دانند، اما بعضى مقدمه به قصد وصول به ذى المقدمه را واجب مى دانند خواه ذى المقدمه در خارج محقق گردد يا نگردد (نظر منسوب به شيخ انصارى»). برخى نيز مقدمه اى را واجب مى دانند كه ايصال خارجى به ذى المقدمه داشته باشد و بعد از تحقق آن، ذى المقدمه نيز محقق گردد، خواه قصد وصول به آن شده باشد يا نشده باشد، كه اين مقدمه را مقدمه موصله و غير آن را مقدمه غير موصله مى گويند (نظر منسوب به صاحب فصول).

نكته:

مرحوم «صاحب معالم» نظرى دارد كه نتيجه آن با ديدگاه شيخ در لزوم قصد وصول، يكى است، هر چند كه او اين قصد را قيد وجوب دانسته و شيخ آن را قيد واجب مى داند.