responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : فرهنگ نامه اصول فقه نویسنده : مرکز اطلاعات و منابع اسلامی    جلد : 1  صفحه : 396

سبحانى تبريزى، جعفر، المحصول فى علم الاصول، ج 3، ص (129-128).

مكارم شيرازى، ناصر، انوار الاصول، ج 2، ص 323و471.

مظفر، محمد رضا، اصول الفقه، ج 2، ص (23-22).

محمدى، ابوالحسن، مبانى استنباط حقوق اسلامى يا اصول فقه، ص 270.

شيرازى، محمد، الوصول الى كفاية الاصول، ج 3، ص 399.

فاضل لنكرانى، محمد، كفاية الاصول، ج 4، ص 157.

حجيت امارات ظنى

ر.ك: حجيت امارات

حجيت برائت شرعى

صحّت استناد به برائت مستفاد از حكم شرعى نسبت به تكليف مشكوك

حجيت برائت شرعى، به معناى صحت تمسك به حكم شارع در برائت ذمه مكلف، نسبت به تكليف مشكوك و عمل به آن (انجام مشكوك الحرمة و ترك مشكوك الوجوب) است كه لازمه آن، معذّريت در صورت وجود تكليف در واقع است.

نيز ر.ك: ادله برائت شرعى.

عراقى، ضياء الدين، منهاج الاصول، ج 4، ص 16.

صدر، محمد باقر، دروس فى علم الاصول، ج 2، ص 322.

صدر، محمد باقر، بحوث فى علم الاصول، ج 5، ص 31.

حجيت برائت عقلى

صحّت استناد به برائت مستفاد از حكم عقل نسبت به تكليف مشكوك

حجيت برائت عقلى، به معناى صحت تمسك به برائت عقلى و عمل بر طبق آن است.

دليل اصلى بر حجيت برائت عقلى، قاعده «قبح عقاب بلا بيان» است كه مؤاخذه كسى را كه حكم شرعى به او نرسيده، بر مى دارد و اين حكم عقل، سبب ايمنى از عقاب و ترخيص در ارتكاب مى گردد.

نكته:

تمسك به برائت عقلى در جايى صحيح است كه مكلف بعد از جستوجو، از دست رسى به دليل نااميد گشته و ترديد او نسبت به تكليف برطرف نگردد.

نيز ر.ك: ادله برائت عقلى.

فاضل لنكرانى، محمد، كفاية الاصول، ج 4، ص 473.

انصارى، مرتضى بن محمد امين، فرائد الاصول، ج 1، ص 335.

عراقى، ضياء الدين، منهاج الاصول، ج 4، ص 89.

مكارم شيرازى، ناصر، انوار الاصول، ج 3، ص 57.

حجيت تخيير شرعى

صحّت استناد به حكم شرعى تخيير در دوارن بين محذورين

حجيت تخيير شرعى، به معناى درستى استناد به تخيير شرعى و عمل به مؤداى آن است، كه لازمه آن، منجّزيت، در صورت مطابقت با واقع و معذّريت، در صورت مخالفت با واقع است.

اصولى ها معتقدند در جايى كه دوران بين محذورين ناشى از تعارض دو يا چند نص باشد، به تخيير شرعى عمل مى شود و حجيت دارد.

نيز ر.ك: اصل تخيير شرعى.

صدر، محمد باقر، بحوث فى علم الاصول، ج 7، ص 338.

حيدرى، على نقى، اصول الاستنباط، ص 233.

جزايرى، محمدجعفر، منتهى الدراية فى توضيح الكفاية، ج 5، ص 65.

حجيت تخيير عقلى

صحّت استناد به تخيير عقلى

حجيت تخيير عقلى، به معناى صحت تمسك به تخيير عقلى و عمل به مؤداى آن است، كه لازمه آن، منجّزيت، در صورت مطابقت با واقع و معذّريت، در صورت مخالفت با واقع است.

بنا به نظر مشهور علماى اصول، اصل تخيير، اصل عقلى است و عقل، به حجيت آن حكم مى نمايد.

نيز ر.ك: اصل تخيير عقلى.

صدر، محمد باقر، بحوث فى علم الاصول، ج 7، ص 338.

جزايرى، محمدجعفر، منتهى الدراية فى توضيح الكفاية، ج 5، ص 608.

فيض، عليرضا، مبادى فقه و اصول، ص 167.

حجيت خبر عادل

صحّت استناد به حديث نقل شده توسط شخص عادل

حجيت خبر عادل، به معناى صحت استناد به خبر واحد عادل، به عنوان حجت شرعى، در مقام استدلال بر موضوعات و احكام شرعى است.

در حجيت خبر واحد نقل شده توسط شخص عادل، بين اصولى ها اختلاف است و مشهور به حجيت آن معتقدند.

نيز ر.ك: حجيت خبر واحد.

مجاهد، محمد بن على، مفاتيح الاصول، ص 331.

حجيت خبر متواتر

صحّت استناد به حديث نقل شده به تواتر

حجيت خبر متواتر، به معناى درستى استناد و تمسك به خبر متواتر براى اثبات موضوع و يا حكم شرعى است كه موجب معذّريت يا منجّزيت مى گردد.

جمهور علما به حجيت خبر متواتر معتقد هستند، زيرا خبر متواتر يقين آور و موجب قطع است و چون قطع به خودى خود حجت است، براى اثبات حجيت، به دليل و برهان شرعى نياز ندارد. فلاسفه نيز در اين باره مى گويند: «الذاتى لا يعلّل».

در كتاب «دروس فى علم الاصول» آمده است:

«و حجية التواتر قائمة على اساس افادته للعلم و لا تحتاج حجيته الى جعل و تعبد شرعى»[1]

نام کتاب : فرهنگ نامه اصول فقه نویسنده : مرکز اطلاعات و منابع اسلامی    جلد : 1  صفحه : 396
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست