ادله احتياط،
ادله اى است
كه به منظور
اثبات «اصل احتياط»
به آنها تمسك
شده است.
نيز ر.ك:
ادله شرعى
احتياط; ادله
عقلى احتياط.
محقق حلى،
جعفر بن حسن،
معارج
الاصول، ص 216.
آخوند
خراسانى،
محمد كاظم بن
حسين، كفاية
الاصول، ص 392.
مظفر، محمد
رضا، اصول
الفقه، ج 2، ص 277.
ايروانى،
باقر، الحلقة
الثالثة فى
اسلوبها الثانى،
ج 3، ص 136.
صدر، محمد
باقر، بحوث فى
علم الاصول، ج
5، ص 37 و 79 و 117.
صدر، محمد
باقر، دروس فى
علم الاصول، ج
2، ص 336.
انصارى،
مرتضى بن محمد
امين، فرائد
الاصول، ج 1، ص 339
و 353.
خمينى، روح
الله، انوار الهداية
فى التعليقة
على الكفاية،
ج 2، ص 81 و 91.
فاضل
لنكرانى،
محمد، سيرى
كامل در اصول
فقه، ج 11، ص (340-290).
ادله
احتياط عقلى
ر.ك: ادله
عقلى احتياط
ادله احكام
ر.ك: ادله
اربعه
ادله
اربعه
منابع فقه;
قرآن، سنّت
معصوم(عليه
السلام)، عقل
و اجماع
ادله اربعه عبارت
است از: كتاب
خدا، سنت
معصوم(عليه
السلام)، عقل
و اجماع، كه
بيشتر علماى
اهل سنت و شيعه
آن را به
عنوان منابع
فقه و مصادر
تشريع پذيرفته
اند و هر يك از
آنها به عنوان
دليلى معتبر
براى استنباط
احكام شرعى
محسوب مى
گردد. اين
چهار منبع در
اصطلاح فقها و
اصوليون «ادله
اربعه» ناميده
مى شود، هر
چند برخى از
اهل سنت به
جاى عقل، از
قياس نام برده
اند[1]
مشهور
اصوليون،
ادله اربعه را
به قيد دليل
بودن و صاحب
فصول، مطلق
ادله اربعه را
موضوع علم
اصول دانسته
اند.
بدون شك،
قرآن مجيد
اولين منبع
احكام و مقررات
اسلام است،
البته آيات
قرآن منحصر در
احكام و
مقررات عملى
نيست، بلكه در
قرآن صدها
گونه مسئله
طرح شده، ولى
بخشى از آيات
حدود پانصد
آيه از مجموع
آيات قرآن به
احكام اختصاص
يافته و به
نام «آيات
الاحكام»
معروف شده است.
سنت، به
معناى گفتار،
كردار و يا
تأييد (تقرير)
معصوم(عليه
السلام) است
كه در مورد
حجيت آن از
نظر كلى بحثى
نيست و مخالفى
وجود ندارد.
اختلافى كه
در مورد سنت
وجود دارد آن
است كه آيا
تنها سنت
نبوى(صلى الله
عليه وآله)
حجت است يا
سنت روايت شده
از ائمه(عليهم
السلام)هم حجت
است. شيعه هر
دو را حجت مى
داند، اما اهل
سنت تنها سنت
نبوى را حجت
مى داند.
اجماع، به
معناى اتفاق
آراى علماى
اسلام در يك
مسئله است. از
ديدگاه علماى
شيعه، اجماع
از آن نظر حجت
است كه كشف
كننده قول
معصوم(عليه السلام)
مى باشد و
اتفاق، به
خودى خود
اصالت ندارد;
به خلاف نظر
اهل سنت كه
اتفاق علما يا
اهل حل و عقد
در نظر آنها
اصالت دارد.
اما حجيت
عقل، از نظر
شيعه به خاطر
قطعى و يقينى
بودن احكام آن
است و حجيت
قطع ذاتى است.