و الاستبعاد: يعنى دور بودن مانند «أَنَّى لَهُمُ الذِّكْرى‌» يعنى تذكّر يافتن براى اينان بسيار بعيد است. بقرينه بعد از اين جمله كه فرموده رسول آشكارى براى آنها آمد ولى روگردان شدند و اعراض از او نمودند پس بسيار بعيد است كه متذكر شوند.

[امر و معانى آن‌]

و منها الامر: يكى از انواع طلب امر است. امر بدو معنى بكار ميرود: فرمودن و كاركردن. اگر منظور معنى فرمودن باشد جمع بر اوامر و اگر منظور معنى كاركردن باشد جمع بر امور آيد «وَ شاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ» بمعنى كار و فعل است. در بحث ما معنى فرمودن منظور است لذا شارح فرموده «و هو طلب فعل غير كف» بقيد «طلب فعل» خبر را خارج كرد زيرا خبر درخواست و طلب نيست. بوسيله قيد «فعل» نهى را خارج نمود. زيرا نهى فعل نيست بلكه ترك فعل است بقيد «غير كف» نيز نهى را خارج نمود. زيرا نهى كفّ و بازداشتن است.

و با قيد «على جهة الاستعلاء» دعاء و التماس را خارج نمود. زيرا دعاء طلب نمودن مرتبه پائين‌تر از مرحله عاليتر است مانند خواستن ما از خدا و التماس خواستن چيزى از كسى است كه در رتبه با ديگرى مساوى است. مانند دو رفيق و دوست كه يكى از ديگرى درخواست مداد و قلم نمايد. بين علوّ و استعلاء فرق است. علوّ جائى است كه حقيقة عالى باشد. استعلاء جائى است كه درواقع علوّ نداشته باشد ولى خود را بزرگ و عالى بداند. و آمرانه امر كند نه متواضعانه.

و صيغته تستعمل: امر بمعنى فرمودن بدو قسم است: يكى امر بمادّه مانند «انا امرك بكذا» دوم امر به صيغه مانند «اقم الصلوة» تعريفى كه شارح ذكر نمود براى مطلق امر بود. ولى آنچه اينك شارح و مصنف‌