نام کتاب : آئين بلاغت: شرح مختصر المعانى نویسنده : شیرازی، احمد امین جلد : 1 صفحه : 128
بوسيله واو انتقال بدهيم. اين دو بخش
مفهوم عبارت قبل مصنّف «فان كان الاولى حكم لم يقصد اعطائه للثانيه» است كه «الا»
باين عبارت ميخورد.
[موارد فصل]
اينك بهبينيم قاعده ايندو بخش وصل
است يا فصل. مصنف گفته در ايندو بخش ممكن است با شرائطى وصل و با شرائطى فصل آورده
شوند. فصل در صورتى است كه بين دو جمله كمال انقطاع بدون ايهام يا كمال اتصال. يا
شبه يكى از كمال اتصال و كمال انقطاع باشد كه رويهم چهار قسم مىشود. وصل بشرط آن
است كه بين دو جمله كمال انقطاع با ايهام يا توسط بينالكمالين باشد جمعا 6 صورت
شد كه مصنف بعدا بيان مينمايد.
قاعده فصل را براى ايندو قسمت مصنف
باعبارت «فكذالك» بيان كرده و قاعده وصل را با عبارت «و الّا» اى و ان لم يكن
بينهما ... اينك براى هردو قسمت مثال ميآوريم. آنجا كه جمله اول حكم و قيدى نداشته
باشد تا بدوّم بدهيم مانند قام زيد و اكل عمرو.
كه با شرائطى با واو و با شرائطى
بدون واو و آنجا كه جمله اول داراى حكمى زائد بر مفهوم جمله باشد و بخواهيم آن حكم
را بجمله دوم انتقال دهيم با شرائطى با واو و با شرائطى بدون واو ميآوريم. مانند
يأتيك زيد يوم الجمعة اكرمه. جمله اول داراى حكم يوم الجمعه است. و جمله دوم اكرمه
كه خواستيم داراى قيد جمله اول شود در صورتى كه با واو بيآيد بسيار روشن است كه
واو انتقال دهنده حكم اول بدوم است ولى اگر با واو نيآيد اشكال ميشود كه انتقال
دهنده حكم از جمله اول بدوم چيست؟ چنين جواب دادهاند: اگر
نام کتاب : آئين بلاغت: شرح مختصر المعانى نویسنده : شیرازی، احمد امین جلد : 1 صفحه : 128