شهرها و آباديها كه خراب شده‌اند. و همينطور در نداء منازل. و مطايا.

مطايا جمع مطّيه بمعنى شتر تيزرو است.

هرگاه عرب اطلال و منازل و مطايا را منادى قرار بدهد معنى تحسّر از آنها فهميده ميشود. شارح براى توجّع مثال نيآورده. مثالش مانند يا مرضى و يا سقمى است. نداء اطلال مانند

نداء منازل مانند

و نداء مطايا مانند

و ما اشبه ذالك: آنچه شبيه استغاثه و تعجب و تحسر است مانند ندبه است مثل يا محّمداه. گويا شخصى را كه غايب است يا فوت شده ميخوانيم مانند يا محمداه يعنى ما مشتقاق تو هستيم.

[موارد استعمال خبر بجاى انشاء]

ثم الخبر قد يقع موقع الانشاء: بمناسبت آنكه بحث ما درباره انشاء است. بعد از آنكه انواع انشائات بيان شدند. اينك ميگوئيم گاهى جمله خبرى بجاى جمله انشائى مى‌نشيند. جمله خبرى كه بجاى انشاء مى‌نشيند يا بلفظ ماضى است و يا بلفظ مضارع است. اگر بلفظ ماضى باشد براى اين جهات است: 1- تفأل 2- اظهار حرص در وقوع.

و اگر بلفظ مضارع باشد براى اين جهات است: 1- احتراز از صورت امر 2- حمل مخاطب بر مطلوب.

امّا للتفأؤل: مصنف و شارح قسمت اول را بيان مى‌كنند كه جمله خبرى بلفظ ماضى باشد تفأل. يعنى فال نيك زدن. در مقابل تطيّر كه‌