نام کتاب : قواعد فقهيه نویسنده : بجنوردى، سيد محمد جلد : 1 صفحه : 53
بنابراين جمع بين روايات به اين گونه است كه آن دسته از رواياتى كه
مفادشان ندم و پشيمانى و عزم بر عدم عود به معصيت به عنوان بيان حقيقت توبه است،
در مقام ثبوت باشد و آن دسته از رواياتى كه توبه را عبارت از استغفار به عنوان
بيان مرتبۀ بلوغ توبه مىداند در مقام اثبات تلقى شود، رواياتى كه مفادشان
اداى حقوق و قضاى فرايض و غير آن است كه همان «ظهر منه امر جميل» باشد، در مقام
بيان مرتبۀ كمال توبه و عمل بر طبق آن معنى شود.
نكتهاى كه ذكر آن بايسته است اين است كه اماريت اماره منوط و متوقف
است بر عدم علم به وفاق يا علم به خلاف و همچنين در باب اصول عمليه اعم از تنزيليه
و غير تنزيليه كه موضوعشان «أيها الشاك» است، بنابراين جريان قاعدۀ اصالة
الصحة در اظهار توبه و پشيمانى منوط بر عدم علم به كذب يا صدق وى خواهد بود.
ه. عدم جريان قاعده در عناوين قصديه
در مواردى كه قصد عنوان، حكم فصل مميز را دارد احراز اين معنى در
جريان قاعدۀ اصالة الصحة شرط است. مثلا در نمازهاى چهار ركعتى قصد عنوان-
ظهريت و عصريت و عشائيت- محقق ماهيت آن نماز است و به تعبير ديگر، قصد عنوان هويت
آن عناوين را مىسازد و در صورت شك كه آيا نمازگزار قصد ظهريت يا عصريت و يا
عشائيت را كرده است يا نه اصل صحت جارى نمىشود، مگر در صورتى كه اين معنى احراز
شود و شك در فقد جزء يا شرط يا ايجاد مانع باشد كه در اين حالت قهرا قاعدۀ
اصالة الصحة جارى
نام کتاب : قواعد فقهيه نویسنده : بجنوردى، سيد محمد جلد : 1 صفحه : 53