نام کتاب : قواعد فقهيه نویسنده : بجنوردى، سيد محمد جلد : 1 صفحه : 234
مستلزم مخالفت عملية نباشد، وقتى اصول جارى نشد موافقت قطعيۀ
آن لازم است. حرمت مخالفت قطعية هم به موجب تنجيز علم اجمالى لازم است بنابراين
بايد از تمام گلۀ گوسفند اجتناب كرد. چرا ائمۀ معصومين (ع) در چنين
موارد حكم به قرعة كردهاند در حالى كه ممكن است گوسفندى كه قرعة به نام او در
آمده است گوسفند موطوئه نباشد؟ دليل حكم آن است كه در اين مورد احتياط راه نداشته
است چرا؟ چون در چنين مواردى احتياط با عسر و حرج و اختلال نظام ملازمة دارد و
بايد زمان صدور روايت را در نظر گرفت كه اگر در يك منطقه يك يا دو گله وجود داشته
باشد و بنا باشد تمامى گوسفندهاى يك گلۀ ذبح و سپس سوزانده شوند، معنايش اين
است كه مردم از حيث غذا در مضيقه قرار مىگيرند.
دين مقدس اسلام براى جلوگيرى از عسر و حرج و اختلال نظام جلوى احتياط
را گرفته و دستور قرعة داده است؛ زيرا اسلام هر حكمى را كه مستلزم عسر و حرج باشد
نفى كرده است مثلا در قرآن مجيد خداوند سبحان مىفرمايد:
«وَ مٰا جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ»بنابراين هركجا احتياط راه نداشته
باشد مجراى قرعة است و اگر كسى بگويد حكم به قرعة دربارۀ گلۀ موطوئه
خلاف قاعدة است، مىگوييم اين چنين نيست و بر وفق قاعدة است؛ زيرا شرع در اين مورد
جلوى احتياط را مىگيرد و وقتى چنين شد، قهرا موضوع قاعدۀ قرعة تحقق پيدا مىكند؛
بنابراين فرمايش معصوم (ع) بر طبق قاعدة است.
مرحوم آقا ضياء (ره) معتقدند كه ادلۀ قرعة آبى است از اينكه
شبهات حكمية را در بر بگيرد، البته خواهيم گفت كه لسان دليل قصورى ندارد و ادلة و
عمومات
نام کتاب : قواعد فقهيه نویسنده : بجنوردى، سيد محمد جلد : 1 صفحه : 234