مانند هر اصل حقوقى ديگر داراى مستثنياتى است و در مواردى اشخاص بدون اينكه شخصا مرتكب خطا شده باشند، مسئولند. البته چنين مسئوليتى امرى استثنايى و خلاف اصل است.

2) فعل غير‌

در حقوق كيفرى نمى‌توان شخص را به خاطر عمل ديگرى مجازات كرد و در حقوق مسئوليت مدنى نيز ممكن است در بادى امر، مسئوليت جبران خسارت وارده از اعمال ديگران، امرى شگفت‌آور به نظر برسد، ولى قانونگذار به دلايلى مسئوليت ناشى از فعل غير را تجويز كرده است و اغلب مواردى است كه مباشر خسارت، استطاعت كافى براى جبران خسارت ندارد و يا به كلى فاقد استطاعت است.

مسئوليت ناشى از فعل غير دقيقا براى جبران خسارتى است كه از اشخاص غير مسئول سر مى‌زند. هرگاه طفلى يا ديوانه‌اى كه فاقد عقل است به كسى خسارتى وارد كند مسئول اين خسارت كسى است كه نگهدارى طفل يا ديوانه را به عهده دارد.

مصالحى كه اقتضا مى‌كند در مواردى اشخاص مسئول زيانهاى ناشى از فعل غير باشند، به طور عمده عبارتند از:

- موردى كه مسئول اصلى حادثه به لحاظ اعسار و ورشكستگى نتواند از عهدۀ خسارت برآيد.

- موردى كه اشخاصى به حسب قرارداد يا قانون وظيفه دارند كه رفتار ديگران‌