هرعلميكه موضوعش از موضوع علم ديگر اخص باشد علم مادون از آن و اسفل ناميده ميشود. و مندرج در آنعلم است مانند مجسمات كه در هندسه است‌ (1038).

همچنان اگر موضوعات متباين باشند لكن يكى از دو علم از جهت (مشاركت) در اعراض ذاتيه ديگرى در آنعلم موردنظر باشد.

در آنعلم مندرج خواهد بود. مانند موسيقى كه در حساب مندرج است‌ (1040).

هرچيزى كه در علمى «اصل موضوع» باشد بايستى در علم ديگرى ثابت شده باشد و اثبات آن غالبا در علم مافوق آنعلم است‌ (1047).

گاهى بعضى از اصول موضوعه كه در علم عالى بكار ميرود در علم سافل بيان ميشود (1048) ولى بايد اثبات آن در علم عالى بغير ادلّه‌اى باشد كه در علم سافل بآن ثابت شده است تا دور لازم نيايد (1049).

موضوعات علوم در كليت و عموميت بترتيب بالا ميروند تا بعلمى پايان يابد كه از موضوع آنعلم كلى‌ترى يافت نشود و آنعلم فلسفه اولى است. زيرا موضوع فلسفه اولى وجود است‌ (1046).

لمعه (4) حد بوسيله برهان بدست آورده نميشود

(1050) و اگر از برهان كسب شود دور و تحصيل حاصل لازم مى‌آيد. زيرا حد از جهت آنكه حد است و ادراك تفصيلى براى محدود است اگر از اين‌