خصوصيت از جهت مشترك بودن آنها در يك امر عرضى ميباشد، مانند علم موسيقى و علم حساب كه موضوع حساب عدد و از مقوله كم است و موضوع موسيقى نغمه و كيف مسموع است و آنها از دو مقوله‌اند لكن از اين جهت كه نغمه در نسبت عددى با عدد شريك است موضوع علم موسيقى قرار گرفته است، زيرا تا نسبت عددى وجود نداشته باشد تأليف حاصل نميشود و از جهت داشتن نسبت عددى كه عرض ذاتى عدد است علم موسيقى مندرج در علم حساب و جزء علم رياضى گرديده است و اگر بقيد نسبت عددى مقيد نمى‌بود بايستى جزء علم طبيعى محسوب شود.

علوم متناسبه‌

(1041) هرگاه موضوع دو علم از جهت ذاتى يا عرضى شامل و مشمول يكديگر نباشند ليكن از جهتى بين آنها مناسبتى وجود داشته باشد آندو علم با يكديگر متناسب ميباشند، و تناسب بين دو علم از چند جهت تحقق پيدا ميكند.

(1042) (اول) گاهى دو موضوع از دو نوع مختلف هستند و مناسبت آنها از اينجهت است كه تحت يك جنس ميباشند و آندو علم در عرض يكديگرند، مانند حساب و هندسه كه موضوع يكى عدد و موضوع ديگرى مقدار است و هردو در مقوله كم كه جنس آنها ميباشد شريكند.

(1043) (دوم) گاهى موضوع دو علم از دو نوع مختلف بوده و بين دو موضوع مناسبتى نيست ليكن از اين جهت بين خود دو علم مناسبت‌