برهانى يقينى و در غير برهان تسليمى و ادعائى ميباشد. بنابراين همچنانكه برهان به انّى و لمّى تقسيم ميشود ساير صناعات نيز داراى انّى و لمّى ميباشند. هرچند كه اطلاق انّى و لمّى در مورد غيربرهان برخلاف اصطلاح است.

توضيح عبارت لمعه 2 اشراق ثامن صفحه 35

(991) جمله متن «بل كلّ برهان لمّ فى الحدود» شايد در اصل چنين بوده است (فكل برهان لمّ اذا بدّل فيه الاوسط). در اينصورت معنى عبارت بدون تكلف و روان خواهد بود. لكن اگر عبارت را بحال حاضر ملاحظه نمائيم بدو طريق قابل توجيه است، (اول) آنكه كلمه (لمّ) را مضاف اليه برهان گرفته و مجرور بخوانيم و تقدير جمله چنين باشد، بل كلّ برهان ذى لمّ فى الحدود، در اينصورت جمله ذى لم فى الحدود وصفيّه و معنى جمله مطابق ترجمه‌اى كه بعمل آمده چنين خواهد بود. هربرهانيكه از جهت حدود لمّى باشد (يا داراى حدود لمّى باشد) هرگاه اصغرش را به اكبر بدل كنند انّى خواهد گرديد. (دوم) ممكن است كلمه (لمّ) را خبر كل برهان گرفته و مرفوع بخوانيم. بنابراين جمله (بل كل برهان لم فى الحدود) معترضه خواهد بود. و مؤدّى مطلبى ميباشد كه از تعليقات حكمت الاشراق نقل شد كه همه برهانها در حقيقت داراى حدود لمّى و متكى بر لميّت يعنى علاقه عليت هستند و شايد توجيه اول بطبع نزديكتر باشد.