responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا    جلد : 1  صفحه : 627

انحصار داشتن برهان به لمى و بازگشت برهان انى به لمى‌

(990) مصنف اين رساله در كتاب اسفار خود توضيح بهترى در اين مورد آورده و نكته مهمترى را ادا نموده است نكته آنست كه در آنجا گفته است ما هميشه از علت بمعلول پى ميبريم و از معلول هيچگاه بعلت نميتوان پى برد زيرا حد وسط علت حصول علم به نتيجه است و علت بايستى مشتمل بر وجود معلول باشد، حد اوسط علم بسيط است و نتيجه تفصيل و گسترش آنعلم است‌ [1]. و باز گفته است كه در براهين انّى نيز از علم بعلت علم بمعلول حاصل ميشود و دليل انّى با لمّى هيچ تفاوتى ندارد، زيرا از علم به نقص امكانى معلول يقين پيدا ميكنيم كه علتى برايش موجود است. و نقص امكانى، علت احتياج معلول بوجود علت است. بنابراين در اينجا نيز از علم بوجود علت علم بوجود معلول حاصل شده است‌ [2].

اين نكته سابقا هم تذكر داده شد كه اتكاء بر عليت اختصاص به برهان ندارد بلكه هرقياسى چه برهانى يا خطابى يا جدلى يا سفسطى باشد متكى بر مبدء عليت است. فرقى كه هست تحقق عليت در قياس‌


[1] جمله مربوط بمورد اين است «و بيانه أن موجب الشيى‌ء» سطر 8 صفحه 298.

[2] جمله مربوط بمورد اين است «و جميع البراهين الانية من هذا القبيل فانها كالبراهين اللمية» سطر 21 صفحه 299.

نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا    جلد : 1  صفحه : 627
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست