نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا جلد : 1 صفحه : 611
قضاياى وضعيه آنهائى هستند كه مورد انكار فرد يا جمعى باشند و بهمين
جهت وضعيات ناميده شدهاند، چه مورد تسليم جمع ديگرى بوده يا نبوده باشند و چه با
حقيقت وفق دهند يا ندهند، و گوينده آن را باور داشته يا نداشته باشد.
وضع شامل اين قضايا ميشود:
1- وضعياتيكه جزء مبانى مسائل
علمى هستند.
2- احكامى كه برخلاف
اعتقاد استدلالكننده در قياس خلف براى اثبات مطلوب بكار ميروند.
3- احكام وضعيهايكه در
جدل بكار ميرود و مورد التزام (مجيب) و انكار (سائل) است[1]
4- احكام وضعيهايكه كسى بزبان ميگويد و از آن بسختى دفاع مىكند در
صورتيكه بدل اعتقاد ندارد، مثل كسى كه منكر امر حسى يا مسلّم ديگرى ميباشد. مانند
كسى كه منكر حركت يا منكر وجود محسوسات خارج ميباشد.
(956)بطوريكه گفته
شد ممكن است يك قضيه نسبت بيكى تسليمى و نسبت بديگرى وضعى باشد همچنانكه گاهى يك
قضيه در جدل مورد التزام مجيب و انكار سائل است، بنابراين نسبت بين وضعيات و
تسليميات عموم و خصوص منوجه است، زيرا اوليات تسليمى هستند و