نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا جلد : 1 صفحه : 608
2- سوء تأليف و سوء تبكيت.
3- مصادره بمطلوب.
4- وضع ما ليس بعلة علة.
قضاياى مشبهات بغير و اقسام آن شرح داده شد و اينك بتوضيح بقيه اقسام
مبادى دليل مىپردازيم.
5- وهميات
(951)وهميات قضاياى كليهاى هستند كه حاكم آنها قوه وهميه است و
بواسطه دخالت اين قوه در صدور اين احكام كاذب ميباشند علت كذب اين قضايا آن است كه
قوه واهمه تابع حسّ و مدرك امورى است كه بمحسوسات تعلق دارد، باينجهت احكام واهمه
در موضوعات جزئى مثل احكام هندسى صادق است، و احكام رياضى وهميات صادقه ميباشند.
لكن هرگاه اين قوه در امور كلى دخالت نمايد و احكام كلى صادر كند
كاذب خواهد بود، زيرا همان نظريرا كه نسبت بجزئيات دارد به كليات نيز همان نظر را
داشته و كلياترا بمنزله محسوس تصور ميكند، و حكم محسوسرا در معقول جارى ميسازد،
باينجهت در بيشتر موضوعات مقدمات قياسرا قبول ميكند و چون به نتيجه ميرسد از قبول
آن سر باز ميزند، مثلا اين مقدماترا مىپذيرد كه وجود حادث مسبوق به محدث است و
سلسله حادثات بموجود غيرحادث ميرسد، و چون به نتيجه ميرسد با خود مىانديشد كه
موجود اول را چه كسى بوجود آورده است.
- 38-
نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا جلد : 1 صفحه : 608