9- محمودات كاذبة [1].

3- مخيلات‌

(925) مخيلات يا تخييليات قضايائى است كه موجب برانگيختن قوه خيال و به هيجان‌آورنده نفس باشد تخييل نوعى جلوه دادن مطالب است، مانند صورتگرى و صحنه‌سازى كه ماهران فن قضايائيرا چنان جلوه ميدهند كه گوئى عينا در حال حاضر وقوع يافته و مشاهده ميشود، حماسه‌ها و غزلها و قصه‌سرائيها تخييليلاتى هستند كه براى ايجاد حالات مختلف روانى بعمل مى‌آيند.

مخيلات در هرموضوعى كه باشد موجب شگفت و نوعي التذاذ است.

مخيلات در همه مردم از هرچيزى موثرتر ميباشد و بخصوص در نفوس ساده و كودكان و عوام تاثير بيشترى دارد. شنونده ممكن است از مخيلات چيزيرا باور نكند و يا دروغ مسلّمى باشد كه شنونده آنرا پيش خود تكذيب كند و در عين حال اثر كلام و مقصود گوينده در او بوجود آيد، مثل آنكه بكسى بگويند يا بنمايانند كه عسل تلخ و بدبو و غيرمطبوع است شنونده در عين آنكه ميداند دروغ است از عسل نفرت پيدا ميكند.

مخيلات گاهى ايجاد سرور و خوشحالى و گاهى ايجاد غم و اندوه ميكند، گاهى كار مشكلى را بنظر شنونده آسان ميسازد يا چيزيرا مشكل و محال مينماياند، يا نسبت بچيزى رغبت بوجود مى‌آورد، و يا موجب نفرت ميشود، گاه از چيزى ميترساند، و گاهى موجب‌

[1] متن و شرح منطق اشارات صفحه 220.