نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا جلد : 1 صفحه : 584
با خود قضيه توأم است (قضايا قياساتها معها) كه «فطريات»
نيز
ناميده ميشوند.
1- اوليات
(904)اوليات قضايائى هستند كه علت حكم همان تصور اجزاء قضيه است و
خود تصور اجزاء رابطه موضوع با محمولرا واضح نموده و از تصور آنها جزم بلزوم محمول
براى موضوع حاصل ميگردد بدون آنكه احتياجى به امور خارجى بوده باشد.
اوليات علوم ضرورى و همگانى بشر هستند و اين علوم براى همه كس صريح و
آشكار ميباشند، و هرگاه كسى در اينگونه احكام متوقف بماند بواسطه آنستكه اجزاء را
بطور وضوح تصور ننموده است و تصور نشدن اجزاء يا بواسطه نقصان غريزه ذهنى و يا
بواسطه مشوب گرديدن ذهن به امور وهمى ميباشد آنچنانكه كودكان نقص استعداد ذهنى
دارند و ذهن عوام و نادانان بمناقضات آميخته است[1].
(905)اوليات بيشمارند و براى مثال اين قضايا را در كتب منطق ذكر
كردهاند.
1- دو نقيض نه در نفى جمع
ميشوند و نه در اثبات.
2- ثبوت هرچيزى براى خود
ضرورى و سلب هرچيزى از خود محال است.