بعلت علم بحكم حاصل گردد آن علم زايل‌شدنى نخواهد بود چه علت حكم داخل در قضيه يا خارج از آن باشد و خلاصه آنكه يقين داراى سه شرط است (اول) جزم بحكم (دوم) مطابقه با واقع (سوم) ثبات و دوام جزم.

اقسام يقينيات‌

يقينيات بر دو قسمند: ضروريّات و اكتسابيّات.

1- ضروريات‌

(901) علومى هستند كه علت حكم داخل در قضيه يا لازم بلا واسطه تصور اجزاء قضيه باشد يعنى هرگاه اجزاء بطور وضوح تصور گرديده باشد مسلما يقين بحكم نيز حاصل ميشود چه تصور اجزاء قضيه بدون كومك حس و بدون تأمل بطور وضوح براى همه كس حاصل باشد يا محتاج بشرايط و كومكهاى خارجى بوده باشد.

ضروريات علوم ابتدائى بشرند كه بدون جستجو و طلب قبل از علوم ديگر براى انسان حاصل ميشوند.

2- علوم يقينى اكتسابى‌

(902) علومى هستند كه علت حكم لازم با واسطه و خارج از قضيه است، علوم اكتسابى يقينيات ثانوى هستند كه با كسب و طلب از اوليات تحصيل گرديده و پس از آن مبادى علوم بعدى ميباشند.

اقسام ضروريات‌

(903) ضروريات شش قسمند و دليل منحصر بودن آنها در شش قسم از تعريفشان برميآيد. اقسام ششگانه عبارتند از: اوليات، مشاهدات، مجربات، حدسيات، متواترات، قضايائيكه واسطه اثبات‌