responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا    جلد : 1  صفحه : 567

تبديل واسطه بموضوع حكم (دوم) از جهت اخص بودن موضوع مطلوب در قياس نسبت بواسطه، و بايستى اين دو اشكال توضيح داده و حل گردند.

(اشكال اول) در هرموردى ممكن است مابين اصغر و اوسط تغيير مكان داده شود و هريك بديگرى تبديل گردند و حال آنكه با اين عمل قياسى بقياس ديگر بدل شده است ليكن از قياسيت بيرون نرفته و به استقراء تبديل نگرديده است.

مثلا: اگر بگوئيم: يونانيان و روميان انسانند، و هرانسانى حساس است، نتيجه ميدهد، كه يونانيان و روميان حساسند.

بار ديگر اوسط را بدل به اصغر نموده و ميگوئيم: بعضى از انسانها يونانى و رومى هستند، و هريونانى و رومى حساس است نتيجه ميدهد، كه بعضى از انسانها حساسند.

مثال ديگر: سقراط و افلاطون حكيمند، و هرحكيمى ناطق است. نتيجه ميدهد، كه سقراط و افلاطون ناطقند.

بار ديگر ميگوئيم: بعضى از حكيمان سقراط و افلاطونند، و سقراط و افلاطون ناطقند. نتيجه ميدهد: بعضى از حكيمان ناطق‌اند.

در يك مورد واسطه حكم سقراط و افلاطون‌اند و انسان اصغر است و در قياس ديگر واسطه انسان است و سقراط و افلاطون اصغرند و حال آنكه هيچيك از آنها استقراء نيست.

جواب آنستكه در قياس دوم كه سقراط و افلاطون واسطه حكمند حكم اخص به اعم يعنى حكم افراد به طبيعت كلى يا صنف سرايت داده‌

نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا    جلد : 1  صفحه : 567
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست