نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا جلد : 1 صفحه : 558
هرنويسندهاى باسواد است، و هرباسوادى انسان است. نتيجه ميدهد: هر
نويسندهاى انسان است، اين قياس را با منعكس نمودن صغرى بصورت قياس دور درآورده و
ميگوئيم:
بعضى از باسوادها نويسنده هستند، و هرنويسندهاى انسان است.
نتيجه ميدهد: بعضى از باسوادها انسان هستند، اين نتيجه با كبراى قياس
اول از جهت كميت اختلاف دارد.
2- صورت دوم آن است كه
نتيجه موجبه جزئيه باشد در اينفرض ابدا منتج نخواهد بود زيرا با معكوس هريك از دو
مقدمه ضميمه شود هردو جزئى ميباشند و دو مقدمه جزئى در هيچ شكلى منتج نميباشند.
3- در صورتيكه نتيجه سالبه
كليه باشد اگر نتيجه را با معكوس مقدمه سالبه ضميمه نمائيم ابدا منتج نخواهد بود
زيرا دو مقدمه سالبه نتيجه نميدهند، و اگر با معكوس مقدمه موجبه پيوسته شود نتيجه
جزئى خواهد بود و از جهت كميت با نتيجه وفق نميدهد. مثال: هر انسانى ناطق است. هيچ
اسبى ناطق نيست نتيجه ميدهد كه: هيچ انسانى اسب نيست. اين قياس را بصورت قياس دور
درآورده و ميگوئيم: هيچ انسانى اسب نيست. بعضى از ناطقها انسان هستند. نتيجه
ميدهد:
بعضى از اسبها ناطق نيستند. اين نتيجه با كبرى از جهت كميت اختلاف
دارد.
4- صورت چهارم كه نتيجه
سالبه جزئيه باشد تركيب اين نتيجه با معكوس هيچيك از دو مقدمه منتج نميباشد زيرا
با معكوس مقدمه
نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا جلد : 1 صفحه : 558