نتيجه ميدهد: هرگاه كاذب باشد كه هيچ انسانى سنگ نيست، صادق خواهد بود كه بعضى از انسانها جماد هستند.

(جزء دوم قياس خلف كه استثنائى است): هرگاه كاذب باشد كه هيچ انسانى سنگ نيست، صادق خواهد بود كه بعضى از انسانها جماد هستند، لكن هيچ انسانى جماد نيست. نتيجه ميدهد كه: هيچ انسانى سنگ نيست و اين اصل مطلوب است.

(851) مثال ديگر: ميخواهيم ثابت كنيم كه هرانسانى حيوان است و ميگوئيم:

(جزء اول كه قياس اقترانى است): هرگاه دروغ باشد كه هرانسانى حيوان است، درست خواهد بود كه بعضى از انسانها حيوان نيستند، و هرحيوانى حساس است، نتيجه ميدهد كه: هرگاه دروغ باشد كه هرانسانى حيوان است، راست خواهد بود كه بعضى از انسان‌ها حساس نيستند.

(جزء دوم كه قياس استثنائى است): هرگاه دروغ باشد كه هرانسانى حيوان است، راست خواهد بود كه بعضى از انسانها حساس نيستند، لكن هرانسانى حساس است. نتيجه ميدهد كه: هر انسانى حيوان است.

اثبات قضاياى شرطيه از طريق خلف‌

(852) هرگاه مطلوب ما قضيه شرطيه باشد و بخواهيم آنرا از طريق خلف ثابت نمائيم قياس خلف را از دو قياس تشكيل ميدهيم كه‌