نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا جلد : 1 صفحه : 547
بعنوان اينكه مقدمه قياس بعد است در قياس بعدى گنجانيده شده باشد
مثال، هرگاه گفته شود: هر انسانى حيوان است، و هرحيوانى نامى است، نتيجه ميدهد: هر
انسانى نامى است اين نتيجه صغراى قياس بعدى قرار داده ميشود.
(قياس دوم): هر انسانى
نامى است، و هرنامىاى جسم است، نتيجه ميدهد: هر انسانى جسم است.
(833)قياس موصول
النتايج: آنستكه چند قياس متصل بيكديگر بوده و نتيجهها فقط بعنوان مقدمه براى
قياس بعدى ذكر شوند و تنها بهمان مطلوب نهائى بعنوان نتيجه تلفظ گردد.
مثال گذشته را باين ترتيب ميتوانيم موصول النتايج قرار داده و بگوئيم:
هر انسانى حيوان است، و هرحيوانى نامى است.
(قياس دوم): هر انسانى
نامى است، و هرنامىاى جسم است.
(نتيجه نهائى): هر
انسانى جسم است.
چند نكته لازم الذكر
(834) (نكته اول): هيچ قياسى بكمتر از دو مقدمه تشكيل نميشود، زيرا
چنانكه گفته شد قياس بر دو قسم است:
اقتراني، و استثنائى.
(834/ 2) قياس استثنائى
آنست كه هردو طرف نتيجه در يك مقدمه وجود داشته باشد، و قياس اقترانى قياسى است كه
دو طرف نتيجه در دو مقدمه پراكنده باشد.
نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا جلد : 1 صفحه : 547