ليكن او غرق نميشود.

منتج نيست.

مصنف كتاب ما مطابق معمول پس از فراغ از اقسام اصلى قياس بذكر اقسام فرعى پرداخته است و ما بواسطه مناسبت با مقام بذكر قياس مقسّم ابتدا ميكنيم.

قياس مقسم‌

(827) قياس مقسم كه در شماره‌ (759) نامبرده شد. قياسى است كه صغراى آن منفصله حقيقيه كثير الاجزاء باشد.

اين قياس گاهى بصورت اقترانى و گاهى استثنائى تشكيل ميشود.

مثال اقترانى‌

هرجسمى يا حيوان. و يا نبات. و يا جماد است.

هرحيوانى و هرنباتى و هرجمادى. متحيز است.

هرجسمى. متحيز است.

مثال قياس مقسم استثنائى‌

هرعددى يا تام، و يا زايد، و يا ناقص است.

ليكن تام است.

پس زايد و ناقص نيست‌

و ميتوانيم بگوئيم:

ليكن زايد نيست: پس تام يا ناقص است.