بعضى از چيزهائيكه از اجزاء تركيب يافته. انسان هستند (كبرى).

گاهى بعضى از چيزهائيكه فانى باشند. انسان خواهند بود (نتيجه).

(قسم چهارم): آنكه صغرى شرطيه و حمليه كبرى بوده و جزء مكرر تالى شرطيه باشد.

مثال از شكل دوم‌

هرگاه چيزى فانى باشد. مركب از اجزاء خواهد بود (صغرى).

هيچ روح انسانى از اجزاء تركيب نيافته است (كبرى).

هيچگاه اگر چيزى فانى باشد. روح انسان نخواهد بود.

(نتيجه)

(751) قسم اخير از چهار قسم مزبور با طبع مناسب‌تر و بانتاج نزديكتر است.

(752) قياس خلف نيز باين قسم انحلال مييابد. و خواهد آمد كه قياس خلف از يك قياس استثنائى و يك اقترانى مركب است. و قياس اقترانى كه يكى از دو جزء قياس خلف است از متصله و حمليه تشكيل يافته و شرطيه در تالى با حمليه شريك ميباشد [1]

[1] تعليقات مصنف بر شرح حكمت الاشراق ص 117