بهمان دليل خلف و عكس و افتراض كه در قياسهاى حمليه ذكر شد ثابت ميگردد.

قياس شرطيه مركب از دو منفصله‌

(749) قياس مركب از دو منفصله نيز همان اقسام سه‌گانه را دارد. و جزء مكرّر يا جزء تام از هردو مقدمه، و گاهى جزء غير تام نسبت بهردو مقدمه. و گاهى نسبت به يكى تام و نسبت بديگرى غيرتام است.

مثال جزء تام در هردو مقدمه‌

هرعددى يا زوج. و يا فرد است.

هرعددى يا فرد است. و يا بدو متساوى قسمت ميشود.

هرعددى يا زوج است. و يا غيرمنقسم بدو متساوى ميباشد.

مثال ديگر

هميشه هرجسمى بسيط. و يا مركب است.

هميشه هرجسمى مركب. و يا خفيف يا ثقيل است.

هميشه هرجسمى بسيط. يا خفيف يا ثقيل است.

مثال جزء غيرتام در هردو مقدمه‌

(صغرى) هميشه يا در زمستان و بهار بارندگى ميشود و يا نهرها و رودها خشك است و كشت‌ها نابود ميشود.

(كبرى) هميشه يا خشكى نهرها سبب قحطى ميشود. و يا- 32-