نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا جلد : 1 صفحه : 490
شكل اول اتحاد يا عدم اتحاد فى الجمله اصغر با اكبر بوسيله اندراج در
اوسط است.
مفاد شكل دوم. مبائنت اكبر با اصغر. و مفاد سوم. اشتراك و ملاقات
سلبى يا ايجابى اكبر با اصغر در يك موضوع است. و بهمين جهت نتايج آنها در كميت و
كيفيت يكسان نبوده و بر هريك نتايج خاصى مترتب است.
(720)مفاد شكل اول.
آنستكه همه اصغر يا قسمتى از آن مندرج در اوسط و متحد با آنست. و همه اوسط بحكم
ايجابى يا سلبى محكوم به اكبر است. و از مجموع اين دو حكم لازم مىآيد كه بعض اصغر
يا همهاش بحكم ايجابى يا سلبى محكوم به اكبر باشد. و باينجهت شكل اول همه محصورات
چهارگانه را نتيجه ميدهد[1]
(721)بازگشت شكل دوم به آنستكه اكبر و اصغر در اوسط جمع نشده و
بين آنها تنافى حاصل است يكى از آنها لازم سلبى و ديگرى لازم ايجابى اوسط است: يا
ثبوت اصغر و عدم اكبر براى اوسط لازم است. و يا بعكس. و از تنافى بين دو لازم
تنافى بين ملزوم آنها ثابت ميشود باين جهت نتيجه شكل دوم هميشه سالبه است. و
هيچگاه نتيجه ايجابى ندارد. نتايج دو ضرب از آن سالبه كليه. و دو ضرب ديگر سالبه
جزئيه است[2].